Na ziemi męczeństwa, na której spotykamy się tradycyjnie na początku września i na której ok. 40 tys. ludzi zostało zniszczonych i przeszło stąd do wieczności, będziemy prosić Ojca wszelkiego życia o dar zamieszkania w Jego bliskości w niebie - mówi biskup świdnicki Ignacy Dec. - Będziemy się także modlić o pokój na ziemi i prosić, aby mieszkańcy ziemi zrozumieli, że warunkiem pokoju jest oddawanie Bogu chwały. Niech wzniesie się do nieba z tej ziemi chwała naszemu Bogu. Niech On udzieli daru pokoju dla naszej ziemi”.
W tym roku spotkanie w Gross-Rosen przypada w roku obchodów 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej; w roku, w którym zapadła decyzja, że historyczny kamieniołom obok byłego hitlerowskiego obozu koncentracyjnego Gross-Rosen zostanie przekształcony w miejsce pamięci kilku tysięcy pomordowanych w nim osób. Na terenie utworzonego w byłym obozie muzeum ma także działać centrum edukacji europejskiej dla młodzieży.
W maju bieżącego roku w Rogoźnicy zaprezentowano koncepcję wielkiego projektu - „Kamienne Piekło KL Gross-Rosen”. Jak podkreślają byli więźniowie KL Gross-Rosen, pomnik zachowa w pamięci to, co tu się stało. Projekt ma być zrealizowany do końca 2012 r.
- Zapewniam o wsparciu rządu dla tego projektu - mówi wicepremier Grzegorz Schetyna, który odwiedził obóz w Gross-Rosen. - To jedno z tych miejsc, o których nie wolno nam nigdy zapomnieć.
Gigantyczna ściana granitu, na której zostaną wyryte nazwiska i numery poległych więźniów, krypta i pływający w wodzie znicz to symbole, które mają uświadomić wszystkim rozmiary tragedii tysięcy ludzi, którzy zginęli w kamieniołomach. Autorem projektu jest Mirosław Nizio, m.in. współautor koncepcji Muzeum Powstania Warszawskiego. W Gross-Rosen wymyślił monumentalne betonowe schody, które pokrywają się z trasą, jaką pokonywali więźniowie. Przesłaniająca kamieniołom potężna, metalowa, wysoka na 30 m przegroda ma, według autora, potęgować atmosferę napięcia i niepokoju. Za przegrodą znajduje się platforma widokowa z widokiem na ściany historycznego wyrobiska. Na dole w wodzie zanurzono znicz - prostopadłościan z czarnego granitu. W metalowej krypcie wycięto numery obozowe więźniów, przez które będzie przenikać dzienne światło. Na granitowych blokach będą wyryte nazwiska pomordowanych.
Mniejsze z każdym rokiem środowisko byłych więźniów Gross-Rosen cieszy się z tej decyzji. Przez lata byli więźniowie obozu zabiegali o zaprzestanie eksploatacji wyrobiska. Z pozyskiwania granitu w tym miejscu zrezygnowano dopiero w 1998 r., kiedy właścicielem kopalni był Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości. Właśnie dzięki fundacji powstał projekt zagospodarowania wyrobiska i utworzenia w nim miejsca pamięci.
W czasie uroczystości podpisania listu intencyjnego dotyczącego budowy miejsca pamięci był więzień KL Gross-Rosen. Andrzej Ochlewski tak zwracał się do swoich kolegów, którzy zginęli w obozie: - Nie przyszliśmy tutaj, by zakłócać wam ciszę, ale po to, by upamiętnić waszą pamięć. Chcemy, aby taka tragedia jak ta tutaj, nigdy więcej już się nie powtórzyła.
Przez kamieniołomy obozu Gross-Rosen w czasie II wojny światowej przeszło ponad 120 tys. więźniów. Co trzeci nie przeżył panujących w nim nieludzkich warunków. Po 1944 r. więźniowie pracowali także w około stu podobozach Gross-Rosen, które zaopatrywały 200 niemieckich firm w III Rzeszy, m.in. w kamień i w granit.
- To część historii, o której nie wolno zapominać i którą trzeba pokazać zwłaszcza młodym pokoleniom - zaznacza wicepremier Grzegorz Schetyna. Także Biskup Świdnicki podkreśla wagę i wyjątkowość tego miejsca.
- Bóg nas napomina dla naszego dobra, dla dobra całego świata. Napomina nas w każdą niedzielę, bowiem przemawia do nas na liturgii. Dlatego bądźmy wrażliwi na Jego głos. Przyjmujmy Jego słowo zawsze z pokorą, miłością i wdzięcznością. Takim wielkim upomnieniem w wymiarze ogólnoludzkim jest to miejsce, na którym stoimy. Przestrzega nas ono przed powrotem zła. Przypomina, że wzgardzenie Panem Bogiem prowadzi do wzgardzenia drugim człowiekiem - mówi bp Ignacy Dec.
Więźniowie, którzy przeżyli lata wojny w Gross-Rosen, mówią, że kamieniołom był jak piekło. Ci, którym udało się przeżyć, traktowali to jak cud.
- Pracowaliśmy po 12 godzin dziennie. Do jedzenia była zupa - raz dziennie. Ale my dostawaliśmy samą wodę, bo to, co zostało na dnie, dostawali kapo i funkcyjni. Jak ktoś nie jadł tej zupy łyżką, tylko chciał przechylić miskę, to od razu był bity - opowiada Zenon Kicki, który do obozu trafił jako nastolatek. - Byliśmy karani za wszystko, nie było rozmowy, poleceń, tylko nieustanny wrzask.
- 70 lat temu Europa doświadczyła zła, wielkiego zła - mówi bp Ignacy Dec. - O tamtych wydarzeniach nie można nigdy zapomnieć. Musimy reagować zdecydowanie na sytuacje, które mogłyby sprawić, że podobne zło mogłoby się ponownie się narodzić. Do tego nie wolno nigdy dopuścić!
Do wydarzeń z 1 września 1939 r. wrócili też 25 sierpnia biskupi polscy i niemieccy. „Nie wracając wybiórczo do przeszłości, intensywniej budujmy wspólną przyszłość” - napisali duchowni z obu państw we wspólnym oświadczeniu, ogłoszonym jednoczesnie w Bonn i Częstochowie. Powstało ono z inicjatywy strony polskiej.
„1 września 1939 r. niemiecki Wehrmacht rozpoczął atak na Polskę. Tak zaczęła się II wojna światowa. U wielu, którzy ją przeżyli, zrodzą się na nowo - w kontekście zbliżającej się rocznicy - bolesne wspomnienia o czasach przemocy, bezprawia i bezsilności; wspomnienia utraconych najbliższych członków rodziny, krewnych i przyjaciół oraz utraty ojczyzny. Kolejny raz uświadamiamy sobie w tym dniu, jak głęboko przeżycia wojny światowej wryły się w pamięć i serca ludzi i narodów. Niektóre rany nie zagoiły się do dzisiaj - piszą biskupi. - Pamięć o wojnie jest obecnie rozpatrywana w nowym kontekście. Pokolenie, które przeżyło II wojnę światową - naoczni świadkowie tamtych lat - już odchodzi. Odchodzi także pokolenie tych, którzy mieli odwagę wypowiedzieć słowa skruchy i przebaczenia oraz rozpocząć nowy rozdział w dziejach naszych narodów. Dzisiaj należy troszczyć się o to, aby nowe pokolenia zdobyły i zachowały właściwe rozumienie II wojny światowej. Potrzebna jest nie tylko rzetelność w rozliczaniu się z okropnościami przeszłości, ale także rezygnacja ze stereotypów, które utrudniają prawdziwe zrozumienie tych czasów i mogą podważyć budowane z trudem zaufanie między Polakami a Niemcami. Nie mniej niż dawniej potrzebujemy również i dzisiaj żywej troski o pokój i kształtowanie człowieka wolnego od nienawiści wobec innych i zdolnego do budowania porządku opartego na godności ludzkiej.
Wiemy, że pokój zależy od każdego z nas: od naszej woli, postawy, słowa i gestów dobroci, od umiejętności wyznania win i przebaczania - i wreszcie od tego, czy potrafimy patrzeć w przyszłość, nie będąc skrępowanymi wyłącznie przeszłością”.

Obóz Gross-Rosen powstał w sierpniu 1940 r. jako filia KL Sachsenhausen, której więźniowie przeznaczeni byli do pracy w miejscowym kamieniołomie granitu. Pierwszy transport przybył tam 2 sierpnia 1940 r.
1 maja 1941 r. Arbeitslager Gross-Rosen uzyskał status samodzielnego obozu koncentracyjnego. W pierwszych dwóch latach istnienia KL Gross-Rosen był małym obozem nastawionym w dalszym ciągu na obsługę kamieniołomu. Mordercza 12-godzinna praca w kamieniołomie, głodowe racje żywnościowe, brak należytej opieki lekarskiej, nieustanne maltretowanie i terroryzowanie więźniów zarówno przez załogę SS, jak i więźniów funkcyjnych powodowały dużą śmiertelność, a KL Gross-Rosen był postrzegany jako jeden z najcięższych obozów koncentracyjnych. Jednym z najtragiczniejszych okresów w dziejach tego obozu była jego ewakuacja. Podczas nawet wielotygodniowych transportów zginęło wiele tysięcy więźniów.
Ogółem przez Gross-Rosen - obóz macierzysty i jego filie - przeszło ok. 125 tys. więźniów. Szacunkowa liczba ofiar wynosi ok. 40 tys.