Uroczystości setnej rocznicy ustanowienia Archidiecezji Katowickiej trwają od listopada 2024 roku i zakończą się w listopadzie 2025. W ramach uroczystości w dniach 9-11 czerwca zaplanowano w Katowicach Jubileusz Biskupów oraz Zebranie Plenarne Konferencji Episkopatu Polski.
***
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Do roku 1922 Górny Śląsk znajdował się w strukturach kościelnych diecezji wrocławskiej. Po zakończeniu pierwszej wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku na Górnym Śląsku wzmogło się dążenie mieszkającej tu ludności polskiej do włączenia się do odrodzonej Rzeczpospolitej. Wobec oporu władz pruskich w latach 1919, 1920 i 1921 wybuchły tu trzy powstania śląskie oraz przeprowadzono plebiscyt pod nadzorem Ligi Narodów (20 marca 1921 roku). W jego wyniku w czerwcu i lipcu 1922 roku część Górnego Śląska została włączona do Polski.
21 października 1921 roku biskup wrocławski Adolf Bertram utworzył na tym obszarze podległą sobie Delegaturę Biskupią na Śląsku, powierzając ją ks. Janowi Kapicy, proboszczowi parafii św. Marii Magdaleny w Tychach. Stolica Apostolska 7 listopada 1922 roku powołała administraturę apostolską polskiego Śląska. Trzy lata później bullą Vixdum Poloniae unitasz 28 października 1925 roku papież Pius XI utworzył diecezję katowicką i włączył ją do metropolii krakowskiej.
Reklama
Teren diecezji katowickiej, obejmujący 4216 km², był centrum przemysłowym Drugiej Rzeczpospolitej. Koncentracja przemysłu ciężkiego - kopalń węgla kamiennego i hutnictwa - spowodowała po drugiej wojnie światowej gwałtowną urbanizację i przyrost liczby mieszkańców, zatrudnionych głównie w przemyśle ciężkim. Wynikła stąd konieczność rozwoju sieci parafialnej i rozbudowania duszpasterstwa, zwłaszcza w miastach, takich jak Katowice, Tychy, Jastrzębie Zdrój, Rybnik, Żory i Wodzisław Śląski. Dlatego w latach 1970-1989 pomimo restrykcyjnej polityki władz komunistycznych wybudowano ponad 150 nowych kościołów. Kilkadziesiąt świątyń powstało po 1989 roku. Wszystkie one zostały wybudowane dzięki nadzwyczajnemu zaangażowaniu katolickiego laikatu i jego ofiarności oraz pracy księży budowniczych.
Godne podkreślenia są skuteczne starania kolejnych biskupów katowickich o zezwolenia na budowę nowych kościołów, jak również ich walka o niedzielę wolną od pracy, troska o rodzinę, prawa ludzi pracy i naturalne środowisko człowieka. Kościół katolicki na Górnym Śląsku stał się głosem niemających głosu! Szczególnie doniosłą kartę zapisał on w okresie stanu wojennego, kiedy to biskup katowicki Herbert Bednorz powołał Biskupi Komitet Pomocy Więźniom i Internowanym, który objął wieloletnią, wszechstronną pomocą około trzech tysięcy internowanych i ich rodziny.
Aktualnie w skład archidiecezji katowickiej wchodzą 322 parafie, skupione w 37 dekanatach na obszarze 2333 km². Głównym kościołem archidiecezji jest katedra pw. Chrystusa Króla w Katowicach, poświęcona w 1955 roku. Obecny kształt katedry nie odpowiada pierwotnym planom architektonicznym, ponieważ władze komunistyczne udaremniły wybudowanie trzydziestometrowej kopuły. Na frontonie kościoła katedralnego umieszczono napis Soli Deo honor et gloria.
Bullą Totus Tuus Poloniae populus z 25 marca 1992 roku papież Jan Paweł II podniósł diecezję katowicką do rangi archidiecezji i stolicy nowej metropolii górnośląskiej. W jej skład wchodzą: archidiecezja katowicka oraz diecezja gliwicka i diecezja opolska. Głównymi patronami archidiecezji są: Matka Boża Piekarska i św. Jacek Odrowąż.
Reklama
Administracją Apostolską Śląska Polskiego, a po niej diecezją śląską (katowicką) kierował urodzony w Mysłowicach ks. August Hlond SDB. Po przeniesieniu go w roku 1926 na stolicę prymasowską w Gnieźnie i Poznaniu, biskupem katowickim został ks. Arkadiusz Lisiecki - kapłan archidiecezji poznańskiej. Jego posługa trwała tylko cztery lata (1926-1930). Po jego nagłej śmierci kolejnym biskupem diecezjalnym w Katowicach został ks. Stanisław Adamski (kapłan - społecznik z archidiecezji poznańskiej). Swój urząd sprawował 37 lat, z tym jednak, że był z Katowic dwukrotnie wygnany: przez reżim nazistowski (1941-1945) i stalinowski (1952-1956). W 1950 roku - ze względu na stan zdrowia - Stolica Apostolska przydzieliła mu koadiutora z prawem następstwa ks. Herberta Bednorza, kapłana diecezji katowickiej, który po śmierci biskupa Adamskiego w 1967 roku kierował diecezją jako biskup diecezjalny do 1985 roku. Jego następcą został ks. Damian Zimoń (proboszcz parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Katowicach) - od 1992 roku arcybiskup metropolita górnośląski.
9 października 2011 roku jego obowiązki przejął biskup Wiktor Skworc (kapłan diecezji katowickiej; w latach 1997-2011 biskup tarnowski). 4 grudnia 2021 roku Ojciec Święty mianował jego koadiutorem abp Adriana Galbasa SAC, który 31 maja 2023 roku objął rządy archidiecezją katowicką i rok później został arcybiskupem metropolitą warszawskim.
Obecnie administratorem apostolskim archidiecezji katolickiej jest bp Marek Szkudło.