Stary Testament był przepełniony adwentem, okresem oczekiwania na przyjście obiecanego przez Boga Zbawiciela. Jego przyjście na ziemię z wielowiekowym wyprzedzeniem przepowiadali prorocy. Izajasz (VIII w. przed Chr.) jak żaden z proroków tak szczegółowo opisał postać przyszłego Mesjasza, że jego księgę, stanowiącą około sześć procent całego Starego Testamentu, nazwano „piątą ewangelią”. To on przepowiedział narodzenie Mesjasza z Matki Dziewicy (Iz 7,14).

Oto jak przedstawiają się okoliczności tego proroctwa, które zostało wygłoszone w 734 r. przed Chrystusem. Achaz, król Judy, potomek Dawida, naraził się na wojnę z królami Syrii i Samarii, ponieważ nie chciał przystąpić do koalicji przeciwko rosnącej potędze Asyrii. Wojska sprzymierzonych królów wyruszyły przeciwko Achazowi, dążąc do podbicia jego ziem. W obliczu kryzysu Achaz zwrócił się o pomoc do pogańskiego króla asyryjskiego. Wówczas przed królem Judy stanął prorok Izajasz, który wezwał go do położenia całkowitej ufności w Bogu i zapewnił, że zamysły wrogów nie dojdą do skutku. Widząc nieufność Achaza, Izajasz zaproponował, aby wybrał jakiś nadzwyczajny znak potwierdzający prawdziwość obietnicy Bożej. Król odrzucił tę propozycję, tłumacząc się wykrętnie, że nie chce wystawiać wszechmocy Bożej na próbę. Wówczas odpowiedział Izajasz:

„Słuchajcie więc, domu Dawidowy:

Czyż mało wam uprzykrzać się ludziom, iż uprzykrzacie się także mojemu Bogu? Dlatego Pan sam da wam znak: Oto PANNA pocznie i porodzi Syna, i nazwie Go imieniem EMMANUEL” (Iz 7,13-14).

Słowa wygłoszone przez proroka pozostawały przez długi czas niezrozumiałe. Św. Mateusz, który przy każdej sposobności stara się wykazać, jak Stary Testament wypełnia się w Nowym, wyjaśnienie tego proroctwa zamieszcza w swojej Ewangelii, we fragmencie mówiącym o śnie Józefa (Mt 1,18-25). Anioł Pański, który ukazał się św. Józefowi przeżywającemu rozterki z powodu brzemienności Maryi, wyjaśnił tajemnicę Jej cudownego macierzyństwa: „Józefie, synu Dawida, nie bój się wziąć do siebie Maryi, twej Małżonki; albowiem z Ducha Świętego jest to, co się w Niej poczęło” (Mt 1,20). Słowa te mówią, że cudowne poczęcie Jezusa nastąpiło bez udziału człowieka, lecz dzięki interwencji Ducha Świętego. Następnie anioł podał pewne szczegóły, które utwierdziły Józefa w przekonaniu, że tym, którego Maryja porodzi, będzie Zbawiciel świata: „Porodzi Syna, któremu nadasz imię Jezus, On bowiem zbawi swój lud od jego grzechów” (Mt 1,21). Następnie Ewangelista dodaje wyjaśnienie: „A stało się to wszystko, aby się wypełniło słowo Pańskie powiedziane przez Proroka: «Oto Dziewica pocznie i porodzi Syna, któremu nadadzą imię Emmanuel», to znaczy: «Bóg z nami»” (Mt 1,22-23). Dopiero w Betlejem wyjaśniło się, na czym miał polegać cudowny znak od Boga, o którym mówił prorok ponad siedem wieków wcześniej. Niewierność króla Achaza była tylko okazją do objawienia przełomowego wydarzenia w dziejach ludzkości: narodzenia Jezusa Chrystusa, prawdziwego Mesjasza Emmanuela.

Od najdawniejszych czasów dostrzegano związek między fragmentem Księgi Izajasza, a odniesieniem do Maryi i Jej Syna. Wskazywał na to już św. Ireneusz, biskup Lyonu (II w.), w swoim dziele „Przeciw herezjom”: „Słowami proroka anioł chciał przekonać Józefa i usprawiedliwić Maryję, pokazując, że właśnie Ona była tą dziewicą, o której Izajasz mówił, że wyda na świat Emmanuela” (IV, 23, 1).

Pisał o tym również św. Justyn, męczennik i apologeta chrześcijański: „Posłuchajcie, jak Izajasz słowo w słowo zapowiada dziewicze narodzenie. Mówi: «Oto Panna pocznie i porodzi Syna, i nazwie Go imieniem: Bóg z nami» (Iz 7,14). Co było nie do wiary i co ludzie uważali za niemożliwe, to sam Bóg przepowiedział przez proroczego Ducha, zanim to miało nastąpić, aby nie wątpili, lecz uwierzyli, gdy się to stanie [...]. Powiedział: «Oto Panna pocznie», znaczy, że Panna porodzi w sposób dziewiczy. Bo gdyby z kim współżyła, już by nie była panną. Ale moc Boża zstąpiła na Pannę, zacieniła Ją i sprawiła, że poczęła, bez naruszenia dziewictwa. Posłany też do Panny anioł zaniósł Jej wieść radosną: «Oto poczniesz z Ducha Świętego i porodzisz Syna. On będzie nazywany Synem Najwyższego. Dasz Mu imię Jezus, gdyż zbawi swój lud od grzechów». (...) Jezus jest imieniem hebrajskim i znaczy «Zbawiciel». Dlatego anioł rzekł do Panny: «Dasz Mu imię Jezus, gdyż zbawi swój lud od grzechów» (Mt 1,21)”.

Prawdę o dziewiczym poczęciu i narodzeniu Chrystusa uroczyście zdefiniował sobór chalcedoński w 451 r.: „Przed wiekami zrodzony z Ojca jako Bóg, w ostatnich czasach narodził się dla nas i dla naszego zbawienia jako człowiek z Maryi Dziewicy, Bożej Rodzicielki”.