Do dziś słowa Starego Testamentu są najlepszym résumé kuchni Ziemi Świętej: „Bóg twój wprowadzi cię (...) do ziemi pszenicy, jęczmienia, winorośli, drzewa figowego i granatowego – do ziemi oliwek, oliwy i miodu” (Pwt 8, 7-8). Pismo Święte wymienia jeszcze inne składniki, które nadal znajdują się w diecie Bliskiego Wschodu.

Co na śniadanie przygotował Jezus?

Pewnego ranka Jezus przygotował dla uczniów śniadanie, gdy ci zeszli na ląd po bezskutecznym połowie. Kiedy dobili do brzegu, zobaczyli Jezusa i „żarzące się na ziemi węgle, a na nich ułożoną rybę oraz chleb” (J 21, 9). Także obecnie je się tam wiele dań z ryb. Nad Jeziorem Galilejskim dla pielgrzymów serwuje się rybę św. Piotra – na pamiątkę wydarzenia z Ewangelii, gdy Jezus polecił Piotrowi z pyszczka złowionej ryby wyjąć monetę na zapłacenie podatku (por. Mt 17, 24-27).

Chleb codzienny

W modlitwie Ojcze nasz mówimy: „Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj”. Chleb jest podstawowym pożywieniem. W Piśmie Świętym słowo „chleb” występuje aż 230 razy. Gdy Jezus nauczał do późna, a słuchający byli głodni, uczniowie powiedzieli Mu: „Jest tu jeden chłopiec, który ma pięć chlebów jęczmiennych i dwie ryby” (J 6, 9), a Jezus rozmnożył je i nakarmił tłumy. Kształt chleba często jest płaski, łatwiejszy do maczania w oliwie czy hummusie.

Szlachetna winorośl

W czasach biblijnych wino podawano do posiłku – zresztą do dziś tak jest w kulturze śródziemnomorskiej. Było ono cenionym napojem. Izajasz porównuje Izrael do winnicy Pańskiej: „Ja, Pan, jestem jej stróżem; podlewam ją co chwila, by jej co złego nie spotkało, strzegę jej w dzień i w nocy” (Iz 27, 3). Jednocześnie Biblia przestrzega przed nadużywaniem wina. Bardzo szanowano nazirejczyków, którzy – jak Jan Chrzciciel – wyrzekali się alkoholu. Jezus w swoim nauczaniu odnosi się do winnicy i winorośli, a jego pierwszym cudem było przemienienie wody w wino na weselu w Kanie Galilejskiej (por. J 2, 1-11).

Cenna oliwa

Oliwa z oliwek to składnik i dodatek do bardzo wielu potraw. Wspaniałe owoce w zalewie kupuje się na rynku prosto z beczki. Drzewo oliwne zawsze było jednym z najcenniejszych. W czasach biblijnych oliwy z pierwszego tłoczenia używano do kultu w świątyni oraz do namaszczania kapłanów i królów. Samuel otrzymuje polecenie od Boga, by namaścić Dawida na króla: „Napełnij oliwą twój róg i idź” (1Sm 16, 1).

Oliwa drugiego gatunku służyła do celów spożywczych. Cud, który Eliasz uczynił dla wdowy z Sarepty, polegał na tym, że mąka w dzbanie i oliwa w baryłce nie wyczerpywała się aż do ustąpienia suszy (por. 1 Krl 17, 12-16). Trzeci gatunek oliwy służył do celów kosmetycznych i medycznych. Stosowały ją m.in. biblijne kobiety w połączeniu z wonnościami: Rut według porad swej teściowej Noemi (por. Rt 3, 3) i Estera (por. Est 2, 12).

Owoce symbole

Cennymi owocami w Piśmie Świętym są figi, granaty, daktyle i migdały. Figi i daktyle sycą głód. Ponadto figowce owocują aż dwa razy w roku! Gdy Jezus był głodny, chciał się posilić figami z drzewa (por. Mt 21, 18). Abigail przygotowywała m.in. sprasowane figi jako prowiant na podróż (por. 1 Sm 25, 18). Podobne placki robiono z daktyli (2 Sm 6, 19). Granaty to symbol życia, zdrowia i płodności. Świeży sok z granatów to ulubiony napój orzeźwiający. Migdały, biblijny symbol wierności (por. Jr 1,11-12), są tradycyjnym poczęstunkiem z okazji ślubu.

Danie Abrahama

Do dziś przygotowuje się danie, które Abraham przyrządził dla Bożych posłańców pod dębami Mamre. Sara upiekła podpłomyki, a Abraham „podążył do trzody i wybrawszy tłuste i piękne cielę, dał je słudze, aby ten szybko je przyrządził. Po czym, wziąwszy twaróg, mleko i przyrządzone cielę, postawił przed nimi” (Rdz 18, 7-8). Tą potrawą jest mansaf. Na dużym, cienkim jak naleśnik chlebie podaje się kawałki gotowanej w ziołach wołowiny lub baraniny wymieszane z sosem z jogurtu lub specjalnego sera i migdałów oraz z ryżem. Potrawę tę je się trzema palcami, nie dotykając ust, z jednej tacy. Podanie zaproszonemu do ust kuleczki mansafu oznacza uznanie go za członka rodziny lub wspólnoty.

Soczewica z ryżem – mujaddara

Jakim przysmakiem musiała być soczewica dla postaci biblijnych, skoro Ezaw za jej miskę sprzedał pierworództwo (por. Rdz 25, 29-34)! Soczewica i ciecierzyca są bardzo popularne w Ziemi Świętej. Mujaddarę można podawać także jako dodatek do mięs.

SKŁADNIKI :
*1 filiżanka brązowej soczewicy
*1 filiżanka ryżu
*1 mała cebula
*olej do cebuli
*sól i pieprz do doprawienia
*labneh (albo naturalny jogurt)

Wykonanie:
1. Płuczemy soczewicę i moczymy ją w garnku w zimnej wodzie przez ok. pół godziny.
2. Odlewamy wodę i zalewamy soczewicę nową (2 filiżanki). Gotujemy na małym ogniu 30-40 min.
3. W tym czasie siekamy drobno cebulę i podsmażamy na oleju, na małym ogniu, aż uzyska złoty kolor. Cebulę dodajemy do soczewicy i razem gotujemy.
4. Ryż moczymy w gorącej wodzie z solą (woda powinna pokrywać ryż).
5. Gdy soczewica robi się miękka, dodajemy ryż i gotujemy razem ok. 15 min. Doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Mujaddarę podaje się polaną labnehem – bliskowschodnim jogurtem, który można zastąpić jogurtem naturalnym lub typu greckiego.

S. Amata J. Nowaszewska i s. Wiesława Malesa, nazaretanki