Dzisiejsze poznańskie uroczystości jubileuszu 1050. rocznicy chrztu Polski, poprzedziło całonocne modlitewne czuwanie w bazylice farnej przed Obrazem Nawiedzenia Matki Bożej Częstochowskiej. Przed godz. 21 kopia jasnogórskiego wizerunku Maryi przybyła z Gniezna do Poznania. O północy odprawiono Pasterkę Maryjną, którą koncelebrowało kilkudziesięciu kapłanów pod przewodnictwem abp. Marka Jędraszewskiego.

Obrady Episkopatu

Piątek był drugim dniem obrad 372. zebrania plenarnego Konferencji Episkopatu, które rozpoczęło się wczoraj w Gnieźnie. Na początku słowo do polskich biskupów skierował papieski legat, kard. Pietro Parolin. Zapewnił o szczególnej sympatii papieża Franciszka dla naszego kraju. Polska pozostawała semper fidelis (zawsze wierna) dzięki zakorzenionemu w polskim narodzie zmyśle wiary, wpieranym przez pasterzy, "którzy budowali solidną duchowość ewangeliczną, pod patronatem Maryi, Królowej Polski" - ocenił.

Hierarcha wspomniał o zasługach kard. Wyszyńskiego, który prowadził Kościół pewną ręką przez burzliwe czasy komunizmu oraz Jana Pawła II, który swoją działalnością i świadectwem, ożywiał wielowiekowy depozyt wiary.

Podkreślił z uznaniem, że wierność Bogu, Ewangelii i Stolicy Apostolskiej "wzbudziła szacunek i uznanie u innych narodów, czyniąc Kościół w Polsce bastionem wiary i chrześcijańskiego miłosierdzia, oraz światłem w ciemnościach, które niejednokrotnie ogarniały Europę". Zachęcił polskich biskupów do kontynuowania i rozwijania tego cennego dziedzictwa. Dodał, że dzieje się to w radykalnie odmiennym kontekście politycznym, społecznym i kulturowym niż w przeszłości. Dlatego niezbędne jest odczytywanie „znaków czasów” i poszukiwanie "coraz to nowych form obecności i świadectwa Kościoła oraz działalności duszpasterskiej".

Kard. Parolin cytował w tym kontekście słowa z papieskiej adhortacji apostolskiej "Evangelii gaudium" mówiące o "Kościele wyjścia”. przywołując m.in. następujące stwierdzenie Franciszka: "Jest sprawą żywotną, aby Kościół, przyjmując wiernie wzór Mistrza, wychodził dzisiaj głosić Ewangelię wszystkim ludziom, w każdym miejscu, przy każdej okazji, nie zwlekając, bez niechęci i bez obaw. Radość Ewangelii jest dla całego ludu, nie może z udziału w niej wykluczać nikogo". Watykański hierarcha stwierdził też że „Kościół wyjścia” charakteryzuje się troską o ubogich.

Życzył też biskupom aby szli "z pokorą i radością nie tylko przed swoim ludem, ale również wchodząc między lud i idąc za nim, aby pokazać serdeczność Boga, zwłaszcza względem tych, którzy z różnych powodów zostają z tyłu lub się oddalają".

Istotnym tematem obrad były zbliżające się Światowe Dni Młodzieży oraz kwestie liturgiczne i sprawa stosunku do uchodźców.

O udziale biskupów w Światowych Dniach Młodzieży mówił ks. Grzegorz Suchodolski, sekretarz generalny Komitetu Organizacyjnego ŚDM. Poinformował, że do Krakowa na centralne wydarzenia ŚDM przybędzie ponad tysiąc biskupów z całego świata. Obecnie zarejestrowanych jest już 754, w tym 84 z Polski.

Wyjaśnił, że bardzo wielu biskupów będzie potrzebnych do głoszenia katechez. Komitet Organizacyjny ŚDM planuje 284 miejsca katechez głoszonych przez biskupów w 35 językach, w tym 63 miejsca w języku polskim. W większości są to świątynie, ale także aule uniwersyteckie, kina, obiekty sportowe (hale, boiska, stadiony) oraz kilka placów otwartych.

Bp Adam Bałabuch, przewodniczący Komisji ds. Kultu i Dyscypliny Sakramentów przypomniał, że kościelne powinny odbywać się tylko w świątyniach. Dużo zamieszania i wątpliwości - jego zdaniem - powoduje zmiana prawa cywilnego, zgodnie z którą ceremonie zawarcia związku małżeńskiego mogą odbywać się poza urzędem. Coraz częściej w plenerze narzeczeni chcą organizować też śluby kościelne.

Biskupi obradowali także nad trudnym problemem uchodźców. Bp Krzysztof Zadarko. delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Imigrantów podkreślił, że w sprawie migrantów Kościół musi działać apolitycznie, a w zgodności z Ewangelią. Wyraził też zaniepokojenie postawą Polaków wobec problemu uchodźców.

Podsumował dotychczasowe wysiłki Kościoła w Polsce na rzecz migrantów i uchodźców, szczególnie działalność Caritas, Kościoła w Potrzebie i innych organizacji. Wspierają one tych ludzi duchowo i, przede wszystkim, materialnie, tam na miejscu - w Iraku, Syrii oraz w obozach dla uchodźców w sąsiednich krajach.

Uroczyste obrady Zgromadzenia Narodowego

Odbywające się po raz pierwszy w historii w Poznaniu, było centralnym momentem uroczystości państwowych z okazji 1050. lecia chrztu Polski. Obrady toczyły się w Sali Ziemi na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich. Obok głowy państwa i parlamentarzystów wzięli w nim udział członkowie rządu z premier Beatą Szydło na czele, legat papieski i sekretarz Stanu Stolicy Apostolskiej kard. Pietro Parolin, członkowie Konferencji Episkopatu Polski oraz przedstawiciele wyznań chrześcijańskich zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej, a także przedstawiciele parlamentów europejskich i korpusu dyplomatycznego.

Otwierając uroczyste obrady marszałek Sejmu Marek Kuchciński przypomniał, że w 966 roku dokonało się jedno z najważniejszych wydarzeń w dziejach Polski i Polaków.

"Państwo polskie i jego mieszkańcy zostali wówczas trwale połączeni z chrześcijańską Europą oraz z Rzymem, stolicą papiestwa i centrum cywilizacji europejskiej. Losy Polski i Polaków zostały powiązane z dziejami Kościoła powszechnego. Kościół stał się instytucją, na której została oparta budowa państwa, a następnie tworzenie narodu" - podkreślił.

Marszałek Senatu Stanisław Karczewski przypomniał z kolei treść uchwały podjętej przez obie izby z okazji rocznicy. W uchwale (przyjętej jednogłośnie 7 kwietnia przez Senat, a 13 kwietnia przez Sejm) Zgromadzenie Narodowe wyraziło wdzięczność twórcom państwowości i wszystkim pokoleniom Polaków, którzy wiernie trwali przy zasadach wyznaczających naszą tożsamość.

Następnie orędzie wygłosił prezydent Andrzej Duda. Podkreślił , że chrzest księcia Mieszka I jest najważniejszym wydarzeniem w całych dziejach państwa i narodu polskiego, a chrystianizacja dała Polsce potężny impuls rozwojowy.

- Polska narodziła się z wód chrzcielnych do nowego, chrześcijańskiego życia. Narodziła się dla świata, wychodząc z epoki przedhistorycznej i wkraczając na arenę dziejów Europy. Narodziła się dla nas i dla siebie jako wspólnota narodowa i polityczna. Bowiem przyjęcie chrztu w obrządku łacińskim określiło naszą polską tożsamość - podkreślił prezydent.

Zdaniem Andrzeja Dudy przyjmując chrzest "powiedzieliśmy tak wolności i samostanowieniu, pokazaliśmy, że jesteśmy gotowi budować naród i dbający i jego dobrobyt własne państwo. Tworzyć je, bronić, a gdy trzeba, ginąć za nie".

Wyjaśnił, że "wejście w krąg cywilizacji chrześcijańskiej w jej odmianie łacińskiej było dla nas prawdziwym przełomem", dzięki czemu "trzy filary tej cywilizacji stały się filarami polskiej tożsamości". A są to - jak przyznał - grecka filozofia, umiłowanie mądrości i prawdy, rzymską myśl prawna i ustrojowa, z której wynika idea rządów prawa i koncepcja republiki, oraz myśl chrześcijańska, Stary i Nowy Testament, dekalog i Ewangelia. Przesłanie Ewangelii nazwał "nową, rewolucyjną wizją ludzkości jako rodziny, wspólnoty braci i sióstr równych wobec Ojca oraz jego moralnego prawa". Podkreślił, że wynika z niej "wezwanie do pokoju i wybaczania krzywd, nakaz przekładania osoby ludzkiej ponad rzeczy, ochrona słabszych, zasada pomocniczości, uznanie godności kobiet, idea władzy jako służby oraz przekonanie, że również władcy podlegają osądowi moralnemu".

Przypomniał też millennium chrztu Polski w 1996 r., które - jak podkreślił "były jedynym tego rodzaju fenomenem w Europie środkowej i wschodniej". Podkreślił rolę kard. Stefana Wyszyńskiego, który "podjął myśl aby ochronić tożsamość narodu przed indoktrynacją i represjami, ochronić ją przez wielkie rekolekcje". Zainicjował więc jasnogórskie śluby narodu polskiego z 1956 r., a następnie 9-letnią nowennę przygotowującą do obchodów milenijnych.

Milenium - jego zdaniem - dało poczucie suwerenności w wymiarze najbardziej podstawowym. Wszystko to dowiodło, że żyje w nas potężna moc, której źródłem jest wspólna tożsamość narodowa i chrześcijańska. "Moc, dzięki której w konfrontacji z nieprzyjaciółmi potrafiliśmy wyjść z konfrontacji z nieprzyjaciółmi, zaborcami, okupantami, potrafiliśmy zwyciężyć i wyjść z tych doświadczeń jeszcze silniejsi i bardziej zjednoczeni" - podkreślił. Dodał, że dzieło prymasa Wyszyńskiego otworzyło drogę do wyboru Jana Pawła II i do pokojowej rewolucji Solidarności.

Zdaniem prezydenta, niszczenie podstaw naszej cywilizacji oraz próby zastępowania jej innymi, niespójnymi, luźno naszkicowanymi koncepcjami, zawsze było i zawsze będzie okupione ogromem cierpień i zniszczeń. Przypomniał, że najdobitniej dowiódł tego wiek XX i dwa straszliwe w skutkach projekty ideologiczne - komunizm i nazizm.

Ostrzegł przy tym, że wiek XXI stawia nas e wobec nowych, trudnych wyzwań. Przyznał, że "rywalizacja odmiennych modeli cywilizacyjnych osiągnęła niespotykaną dotąd intensywność". "Osobiście uważam, że w tej sytuacji warto przede wszystkim zaufać sile naszej tożsamości, sięgnąć do bogatego skarbca myśli, doświadczeń i rozwiązań wypracowanych w połączonym nurcie dwóch wielkich tradycji - grecko-rzymskiej i judeochrześcijańskiej. To one powinny być podstawą naszych działań" - podkreślił.

Dodał, że jako naród mamy obowiązek strzeżenia fundamentów naszej tradycji i kultury i budowania silnego państwa, opierając się na tym, "na czym wyrośliśmy, na czym nas wychowano, na naszej wielkiej tradycji wzajemnego szacunku, uczciwości, rzetelności a jak trzeba, także bohaterstwa w obronie ojczyzny".

Po zakończeniu posiedzenia zgromadzeni w Sali Ziemi wysłuchali prawykonania przez Filharmonię Poznańską „Oratorium966.pl”, skomponowanego specjalnie na tę uroczystość.

Procesja maryjna

Wczesnym popołudniem ulicami Poznania przeszła procesja maryjna z Obrazem Nawiedzenia Matki Boskiej Częstochowskiej z udziałem tłumów wiernych i całego Episkopatu. Uczestniczyło kilka tysięcy osób. W procesji podążały poczty sztandarowe, klerycy, duchowni, biskupi, osoby konsekrowane, członkowie organizacji i stowarzyszeń kościelnych, Bamberki, młodzież i liczni mieszkańcy miasta. Towarzyszyła im Orkiestra Reprezentacyjna Sił Powietrznych pod dyrekcją mjr. Pawła Joksa.

Procesja ta była nawiązaniem do podobne wydarzeń, jakie pół wieku temu, podczas uroczystości milenijnych, miały miejsce w Poznaniu. Arcybiskup Karol Wojtyła odprawił Mszę św. w poznańskiej farze przed peregrynującym Obrazem o północy z 16 na 17 kwietnia 1966 roku. Planowano, że obraz zostanie przeniesiony w procesji, ówczesne władze nie wyraziły jednak na nią zgody, motywując decyzję względami bezpieczeństwa. Mimo tego na trasie przejazdu samochodu wiozącego Obraz Nawiedzenia stały tłumy wiernych. Według niektórych świadków w pewnym momencie zgromadzeni ludzie podnieśli samochód przewożący jasnogórski wizerunek, a następnie wbrew zakazowi nieśli go w stronę Ostrowa Tumskiego.

Dziękczynna Msza święta

Pod przewodnictwem Legata Papieskiego kard. Pietro Parolina o godz. 17. rozpoczęła się uroczysta Msza św. dziękczynna za 1050 lat chrześcijaństwa w Polsce z udziałem polskich biskupów. Prezydenta RP, członków rządu, parlamentarzystów oraz delegacji Episkopatów Europy. Plac przed katedrą wypełniły tłumy wiernych, którzy uczestniczyli w liturgii za pomocą telebimu.

Kard. Parolin pozdrowił wszystkich zgromadzonych w imieniu Ojca Świętego Franciszka i zapewnił o jego duchowej bliskości i modlitwie. A odnosząc się do procesji z Obrazem Nawiedzenia Matki Boskiej Częstochowskiej powiedział, że jest to kolejne potwierdzenie, że naród polski dostrzega Jej obecność w swoich dziejach.

Przewodniczący Eucharystii legat papieski odnosząc się do procesji powiedział, że jest to kolejne potwierdzenie, że naród polski dostrzega obecność Maryi w swoich dziejach. "Podczas procesji szliśmy z ikoną, choć lepiej byłoby powiedzieć, że to ona szła z nami. Jasnogórska Pani szła z nami i towarzyszy nam także podczas tych obchodów 1050-lecia chrztu Polski. Maryja jest między nami i dzieli nasze troski i radości. Razem z polskim narodem przeżywała jego niełatwe nieraz losy" - mówił kard. Pietro Parolin. Ikona została umieszczona w prezbiterium.

Homilię podczas Mszy św. wygłosił przewodniczący KEP, abp Stanisław Gądecki, który wezwał Polaków do wierności przyrzeczeniom chrztu.

"Od momentu chrztu księcia Mieszka i chrztu Polski także na naszej ziemi ojczystej rozpoczął się bój o wierność, owa niewypowiedzianie dramatyczna walka prawdy z fałszem, dobra ze złem, piękna z brzydotą, etyki z grzechem, wolności z niewolą, wartości z antywartościami, sensu z bezsensem, życia ze śmiercią, istnienia z nicością" - mówił abp Gądecki.

Jak dodał, w dziejach tej walki duchowej nie wystarczy wierzyć w Boga, trzeba mu być wiernym. - Prawdę uznajemy nie tylko intelektualnie, lecz dzięki prawemu życiu - podkreślił kaznodzieja. Wyliczył świadków, którzy dali przykłady tej wierności - św. Wojciecha, pierwszego "polskiego" męczennika, św. Stanisława Biskupa, który "walczył z wojowniczością króla", kardynała Wyszyńskiego, który stał się więźniem czy straszliwie torturowanego przez ówczesnego władze bp. Antoniego Baraniaka. Miarą wierności Kościołowi są dziesiątki świętych i błogosławionych - św. Maksymilian, św. Faustyna, św. Jan Paweł II a także nieznani świadkowie wiary - mówił metropolita poznański.

Także dziś, gdy od chrztu Mieszka dzieli nas ponad 40 pokoleń, potrzebna jest nasza wierność - podkreślił abp Gądecki, który zacytował słowa Benedykta XVI, że każdy jest wezwany do szerzenia Królestwa Bożego, a świadectwo bardziej przemawia niż słowa. Jak podkreślił, to wszystko da się uczynić, jeśli Polacy dochowają wierności Bogu.

Przewodniczący Episkopatu przypomniał słowa Jana Pawła II, skierowane do Polaków po swoim wyborze: „Proszę was też, abyście zachowali wierność Chrystusowi, Jego Krzyżowi, Kościołowi i jego pasterzom. Proszę, abyście przeciwstawiali się wszystkiemu, co uwłacza ludzkiej godności i poniża obyczaje zdrowego społeczeństwa; co czasem może aż zagrażać jego egzystencji i dobru wspólnemu, co może umniejszać jego wkład do wspólnego skarbca ludzkości, narodów chrześcijańskich, Chrystusowego Kościoła”.

Podczas modlitwy wiernych modlono się m.in. o to, by Polacy żyli w świetle prawdy katolickiej wiary i z entuzjazmem przekazywali ją następnym pokoleniom oraz o łaskę otwartych serc i oczu na ludzką biedę, tak materialną jak i duchową.

Na zakończenie Eucharystii w poznańskiej katedrze zabrzmiał hymn "Boże, coś Polskę".

Po zakończeniu Mszy św. delegacja władz państwowych i kościelnych złożyła wieńce na grobach pierwszych władców Polski. Abp Stanisław Gądecki przekazał prezydentowi Andrzejowi Dudzie, marszałkom Sejmu i Senatu oraz Prezes Rady Ministrów krzyże wykonane z drewna z wałów obronnych z grodu Mieszka I z 966 roku.

W katedrze poznańskiej do godz. 21.00 potrwa czuwanie przy Obrazie Nawiedzenia Matki Boskiej Częstochowskiej.