2 lutego obchodzimy dzień Matki Bożej Gromnicznej. Jakkolwiek ludowa tradycja przypisała temu dniu wiele wierzeń i zwyczajów związanych z Maryją, nie jest to jednak święto maryjne.
W historii dzień ten określano naprzemiennie dwoma terminami: hypapante - święto spotkania i heorte ton kataroion - święto oczyszczenia (chodziło o oczyszczenie
Maryi po urodzeniu Jezusa). Na Wschodzie do dziś funkcjonuje termin hypapante, liturgia zachodnia zaś posłużyła się terminem drugim i stworzyła określenie In praesentatione Domini - Ofiarowanie
Pańskie. W naszej liturgii jest to więc święto Ofiarowania Pańskiego. Jako dzień upamiętniający przyniesienie małego Jezusa do świątyni przez Rodziców (por. Łk 2, 22-38) obchodzone było
w Jerozolimie już w IV w. Wprowadzeniu tego święta w Rzymie w V w. drogę utorował papież Gelazy. Procesję ze świecami ku czci Najświętszej Maryi
Panny wprowadził w VII w. papież Sergiusz I.
Główną postacią święta jest Jezus przyniesiony do świątyni i ukazany światu jako przedwieczny Syn Boży oraz obiecany Mesjasz. Maryja zaś pokazana jest jako ta, która przynosząc swojego
pierworodnego Syna wypełnia przepisy Prawa Mojżeszowego. Ludowa tradycja Matkę Bożą łączy z poświęcaną w tym dniu na początku Mszy św. gromnicą. Sięgający X w. obrzęd błogosławienia
świec przypomina wiernym, że to Jezus jest „światłem życia”: „Kto idzie za Mną, nie będzie chodził w ciemności, lecz będzie miał światło życia”. O takim
właśnie świetle przy ofiarowaniu Jezusa mówił starzec Symeon: „Światło na oświecenie pogan i chwała ludu Twego, Izraela” (Łk 2, 32).
Z gromnicą symbolizującą Matkę Bożą wiąże się wiele ludowych praktyk. Dawniej świecę do poświęcenia okręcano lnem. Używano go potem do celów leczniczych (spalanie róży i likwidowanie dolegliwości
przyniesionych przez wiatr). Płomieniem gromnicy zaznaczano krzyżyki w futrynach drzwi i okien oraz na belkach sufitowych. Do dzisiaj znane jest opalanie końcówek włosów, robiąc
płomieniem krzyżyk za uszami i zaznaczanie krzyżyka na czole tych, którzy boją się piorunów. Zabiegi te mają ochraniać domostwa i likwidować strach przed burzami, grzmotami,
piorunami i błyskawicami.
W ciągu roku gromnica używana jest głównie w trzech sytuacjach. W czasie grzmotów i burzy stawia się ją na stole lub w oknie, zapala się ją podczas wizyty
księdza u chorego oraz przy śmierci. Wśród wiernych powszechnie wierzy się, iż światło gromnicy, przypominające o obecności Matki Bożej, odpędza zło i strach od człowieka.
Pobożność ludowa, w której uzewnętrzniamy swoją relację do Boga, nie może być przekreślana. W przypadku Ofiarowania Pańskiego światło gromnicy symbolizującej Maryję wskazuje
na Chrystusa - „światło na oświecenie pogan” i Zbawiciela wszystkich narodów, likwidującego lęk i przynoszącego do naszych wnętrz, tak jak do serca mądrego Symeona,
pokój.
Pomóż w rozwoju naszego portalu