CICHE CZYNIENIE DOBRA

"Nam nie wolno pracować, nie wolno mówić głośno o Panu Bogu w szkołach, ani nawet w naszej świetlicy. Misja na Syberii polega na cichym czynieniu dobra. Wtedy dzieci i młodzież podchodzą i pytają: dlaczego to robisz? A my w odpowiedzi pokazujemy im Pana Boga" - mówi s. Samuela, albertynka, współprowadząca świetlicę dla dzieci w oddalonym o 90 km od Irkucka Usolu Syberyjskim. Wystarczy kilka rozmów z pracującymi w diecezji irkuckiej siostrami zakonnymi, by zrozumieć, że opieka nad dziećmi z ubogich i patologicznych środowisk, to ich główne zajęcie i często jedyna droga do nawiązania kontaktu z rozpadającymi się rodzinami. Odwrotnie, niż na Zachodzie, tutaj często to dzieci jako pierwsze przychodzą do sióstr, prosząc najpierw o chleb, następnie o opiekę nad bliskimi, aż wreszcie: o Pana Boga. To doświadczenie m.in. sióstr albertynek, których misja w Rosji trwa już 15 lat.

"Dramat dzieci w Rosji polega na tym, że nie znają swoich ojców, nie wiedzą, czym jest pełna rodzina" - opowiada s. Samuela, która w świetlicy ma pod opieką ok. 25 dzieci w wieku od 8 miesięcy do 6 lat. Jak mówi, w Usolu nie brak rodzin, w których jest nawet 8 dzieci, choć często każde z nich ma innego ojca, a matki, zniewolonej nałogiem alkoholowym, nie ma w domu. "Te dzieci mają ogromny smutek w oczach. I niesamowitą rzeczą jest móc wywołać u nich uśmiech, a do tego często potrzeba bardzo niewiele: przytulić, pochwalić". I zadbać o podstawowe potrzeby, jak choćby posiłek, bo kanapki przygotowane przez siostry, to dla wielu dzieci jedyne pożywienie w ciągu dnia. Jak podkreślają misjonarki, aby skutecznie pomóc dzieciom, należy najpierw poznać realia ich codziennego życia, często bardzo surowe.

"Kiedy przyjechałam, chciałam te dzieci nauczyć mycia zębów. Pamiętam, jak Ania, wspaniała mała dziewczynka przyszła do mnie i powiedziała, że ona nie może codziennie myć zębów. Nie rozumiałam dlaczego, dopóki nie odwiedziłam ich bloku, w którym na jednym piętrze jest ok. 20 mieszkań, brakuje ciepłej wody, jest jedna łazienka i jedna toaleta." - mówi s. Samuela. Pytana o liczbę osób, żyjących w takich warunkach s. Samuela potrząsa głową. Nie sposób policzyć, ale potrzebujących jest bardzo, bardzo wielu.

Podczas uroczystości poświęcenia kościoła w Usolu Syberyjskim, do s. Samueli garnie się gromadka zadbanych, roześmianych dzieci, niepodobnych do podopiecznych o których opowiada.

"To są dzieci naszych wychowanków, którym pomagały siostry, które były tu przede mną" – wyjaśnia albertynka, zapewniając, że dzięki pomocy sióstr wychowankowie całkowicie zmienili swoje życie, wyrwali się z patologicznego środowiska, założyli szczęśliwe rodziny i dziś sami pomagają potrzebującym.

Działalność podobną do świetlicy sióstr albertynek, prowadzi większość zakonów obecnych w tej części Rosji. Z okazji konsekracji usolskiego kościoła, do Irkucka przyjeżdżają m.in. dominikanki, pracujące w Błagowieszczeńsku, przy granicy z Chinami i w Ułan-Ude na Bajkałem a także siostry służebniczki, opiekujące się dziećmi m.in. w Czicie i w Angarsku. Zgodnie mówią, że dramatyczny los współczesnych rodzin na Syberii, to nie tylko efekt ubóstwa materialnego, ale też wieloletnich prób oderwania społeczeństwa od wiary w Boga.

"Tutaj przez wiele lat cerkwie były zamknięte, mówiło się, że Boga nie ma. Aby dziś to odwrócić – potrzeba całego pokolenia" – mówi s. Jola, dominikanka, dla której przyjazd z Błagowieszczeńska do Irkucka, to kilkudniowa wyprawa koleją transsyberyjską.

"W ten sposób zniszczono podstawową komórkę społeczną: rozbito rodzinę, zabrano ludziom nadzieję i podstawowe odniesienie do Boga" – dodaje s. Samuela.

O działalności sióstr wiele osób mówi, że to właśnie przywracanie nadziei. Misjonarki prowadzą je, pokonując także wiele codziennych trudności, takich, jak tymczasowe prawo pobytu w Rosji, wymagające ponownego składania dokumentów i regularnych wyjazdów do Polski, a także zakaz podejmowania pracy zarobkowej. "Tak naprawdę, to pracujemy tu bez wynagrodzenia. Dzięki ofiarom, które wpływają, udaje nam się nakarmić potrzebujących tutaj, przy przedszkolu, które prowadzimy. A jak trzeba pieniędzy na leczenie, to zgromadzenie z Polski nam pomaga" – mówią siostry służebniczki z Angarska.

Pytane o to, jakiego wsparcia potrzebują w codziennej działalności, siostry mówią zgodnie, że oprócz modlitwy i wsparcia materialnego, potrzeba po prostu rąk do pracy, a wolontariusze, którzy chcieliby im pomóc, zawsze są mile widziani.

RĘCE PANA BOGA

Dla tych mieszkańców Rosji, którzy poznali Pana Boga i Kościół, wyzwaniem, a nawet marzeniem jest poznanie Kościoła powszechnego. Ostatnio udało się to m.in. 130-osobChoć wyjazd przekraczał ich możliwości finansowe, pomocne okazało się dofinansowanie z projektu "Bilet dla Brata" stworzonego przez polską młodzież. Jak się okazało, wyjazd był duchową inwestycją nie tylko w młodzież, ale też w całą wspólnotę lokalnego Kościoła, do której młodzi pielgrzymi powrócili pełni nowego zapału. Spontaniczne opowieści o tym wyjeździe, w których wzruszenie przeplata się z entuzjazmem, świadczą o wciąż żywych wspomnieniach spotkania w Polsce.

- ŚDM było dla mnie jednym z najważniejszych wydarzeń w życiu. Nie znam zbyt wielu ludzi, którzy są katolikami, ale staram się, żeby jak najwięcej osób mogło dowiedzieć się w co wierzymy i co jest prawdą. Przyprowadziłem do Kościoła kilkoro przyjaciół – opowiada płynną polszczyzną siedemnastoletni Andrzej, ministrant w irkuckiej katedrze, spotkany po niedzielnej Mszy św. Jest Rosjaninem, ale uczy się polskiego od jednego z tutejszych księży, bo – jak mówi – język polski, to dla niego język Kościoła. Tym bardziej, że po ŚDM spędzonych w Ełku i w Krakowie utrzymuje kontakt z wieloma osobami z Polski. - W Ełku mieszkaliśmy u starszej pani, która nas bardzo dobrze przyjęła, dbała o nas i rozmawiała z nami tak po prostu: o wierze, kulturze, o życiu... o wszystkim. Te zwykłe rozmowy były dla mnie bardzo ważne!

"Niektórzy z nich widzą księdza raz na miesiąc, kościoła nie mają wcale, bo liturgia jest sprawowana w domach. W niektórych kościołach w Polsce, oni naprawdę klękali i płakali – dziewczyny i chłopaki. Dla nich to było niesamowite, że są kościoły mające setki lat. Tutaj takich nie mają" - wspomina ks. Włodzimierz Siek SVD, wikariusz generalny diecezji irkuckiej i proboszcz katedry, który towarzyszył młodzieży podczas ełckich Dni w Diecezjach i spotkania w Krakowie.

Ks. Siek wspomina też niezwykłą atmosferę towarzyszącą spotkaniom młodzieży z poszczególnych krajów byłego bloku sowieckiego, zwłaszcza spotkaniu młodzieży rosyjskiej i ukraińskiej. "Nasze obawy okazały się niepotrzebne. To jest droga pojednania: te dzieciaki klękały obok siebie, oni modlili się razem, ściskali, obejmowali, a potem robili wspólnie zdjęcia, z flagami: rosyjską obok ukraińskiej".

Uliana, dziewiętnastoletnia studentka architektury z Irkucka, udział w ŚDM nazywa "małym cudem", bo jej niewierzący rodzice w ostatniej chwili niespodziewanie zezwolili na ten pierwszy zagraniczny wyjazd w jej życiu. "Byłam pewna, że się nie zgodzą i bardzo bałam się rozmowy z mamą, ale kiedy ona pozwoliła mi jechać, wiedziałam, że to działanie Ducha Świętego. Tym bardziej, że tuż przed wyjazdem mama powiedziała, że w ogóle nie pamięta, że zgodziła się na mój udział w ŚDM".

Z samego spotkania w Krakowie, Uliana wspomina wstrząsające dla niej świadectwo młodej Syryjki, która podczas czuwania na Campus Misericordiae opowiadała o swoich rówieśnikach, umierających za wiarę. "Za każdym razem, kiedy pojawia się wątpliwość, czy pójść dziś do kościoła, czy nie, przypominam sobie, jak wielu ludzi nie ma tego, co my mamy, a czego nie doceniamy" – mówi. Najmocniej przeżyła sobotnią adorację. "Wtedy w czasie modlitwy przyszło mi do głowy, że Pan Bóg nie ma rąk, by czynić miłosierdzie na ziemi, że to my, powinniśmy być jego oczami i zauważać tych, którzy potrzebują miłosierdzia. Gdyby wszyscy chrześcijanie to zrozumieli, żylibyśmy chyba w Raju" – dodaje ze śmiechem.

BÓG, KTÓRY NIE ZAWSZE MA IMIĘ

Dla irkuckiej młodzieży wzorem osoby, która w praktyce realizuje powołanie do tego, by na Syberii być "rękami Pana Boga" jest Barbara Zięba, pochodząca z Puław świecka misjonarka, którą także można spotkać w tutejszej katedrze. Od 16 lat Barbara pomaga osobom uzależnionym na terenie diecezji irkuckiej. Pomoc alkoholikom i narkomanom oraz ich rodzinom, organizacja szkoleń i kursów dla lekarzy i konsultantów, pomoc w organizacji ośrodków i systemu pomocy osobom uzależnionym – to działalność, której owoce już teraz są widoczne. Jednym z nich jest telefon zaufania działający przy irkuckiej katedrze od ponad 14 lat. Pytana o skalę problemu alkoholowego i narkotykowego, Barbara mówi, że to zjawisko powszechne, choć uzależnionych nikt na Syberii nie liczy.

"Słyszałam kiedyś, że co 10 osoba w obwodzie irkuckim jest zarażona wirusem HIV. To poniekąd pokazuje skalę zjawiska narkomanii" - mówi i dodaje, że uzależnieni i współuzależnieni, to osoby, którym terapia pomaga wyzwolić ukryte w nich wielkie pokłady dobra.

"Szczególnie ci, którzy weszli na drogę zmiany, czyli np. są w AA i pracują nad sobą, okazują się wspaniałymi ludźmi. Oni ogromnie poświęcają się służbie innym, oddają potrzebującym ogrom swojego czasu. Wszyscy moi wolontariusze, czy na telefonie zaufania, czy w innych działaniach, to są ludzie z tego środowiska. W tych ludziach znajduję najwięcej gotowości do wolontariatu, ponadto oni, pomagając innym, pomagają także sobie".

Barbara podkreśla misyjny charakter swojej pracy, polegający także na tym, że osoby proszące o pomoc, są często niewierzące, a podejmowana przez nich terapia bywa początkiem ich drogi do Boga. "Oni mają ogromne doświadczenie tej Siły Wyższej, którą nazywają Bogiem, lub nie. Mówią jak ludzie wierzący, doświadczają działania Boga i są w stanie poprzeć to przykładami konkretnych wydarzeń ze swojego życia. To jest Bóg, tylko na razie nie dla każdego z nich On ma imię" - relacjonuje misjonarka, dodając, że świadectwa osób uzależnionych często porażają swoją głębią i prostotą. "Daj Boże, żeby to się rozwijało w życie eklezjalne, żeby doszli do sakramentów" – mówi.

Pytana o to, jak można pomóc, misjonarka mówi, że od lat ważne jest wsparcie w organizowaniu przyjazdu do Rosji specjalistów z Polski. "Zajmując się tym tematem jako osoba świecka mam możliwość dojścia do wielu środowisk, także ministerialnych, uniwersyteckich itp. Otwartość na prowadzenie szkoleń i spotkań jest duża, ale muszę mieć odpowiednie środki na zaproszenie specjalistów z Polski" – tłumaczy.

Z POLSKI, TO ZNACZY: DOBRY