Jak podają najstarsze źródła historyczne, przy drodze prowadzącej ze Skępego do Lipna pasterze kilkakrotnie zaobserwowali niezwykłe światło nad dużym przydrożnym kamieniem. Niektórzy z nich twierdzili, że dostąpili widzenia Matki Bożej w otoczeniu chórów anielskich. Od tej pory szczególnym kultem i czcią otaczano kamień, na którym miały być widoczne Jej stopy. W latach 1495-1496 w Ziemi Dobrzyńskiej panowała zaraza. Chorych przywożono do Skępego z nadzieją ich uzdrowienia. Przy kamieniu postawiono drewniany krzyż z wizerunkiem Jezusa Ukrzyżowanego. W podziękowaniu za otrzymane łaski uzdrowieni zawieszali na krzyżu wota. Wśród przybywających pielgrzymów w 1495 r. znalazł się Jan z Pobiedziska k. Gniezna, który publicznie oświadczył, że miał widzenie Matki Bożej i otrzymał polecenie, aby właściciele Skępego wybudowali kaplicę na miejscu objawień. Właściciele - Mikołaj Kościelecki, kasztelan kruszwicki, i jego żona Katarzyna z Szamotuł - przekonani o prawdziwości tego objawienia wybudowali za miastem drewnianą kaplicę pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny. Kaplica była nawiedzana przez okoliczną ludność, szczególnie po 1496 r., w którym córka Mikołaja Kościeleckiego, Katarzyna, umieściła w niej z wdzięczności za uzdrowienie chorych nóg gotycką figurkę Matki Bożej nabytą w Poznaniu.

Parafia pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Skępem

Patron parafii: Najświętsza Maryja Panna w tajemnicy Zwiastowania
Kościół parafialny: pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny
Kościół filialny: Huta Skępska, pw. św. Stanisława BM
Dekanat: tłuchowski
Terytorium: Skępe (część), Głęboczek, Huta Skępska, Józefkowo, Kujawy, Ławiczek, Obóz, Suradowo, Wioska, Żagno
Proboszcz: o. Bolesław Opaliński
Wikariusz: o. Brunon Adam Nocoń
Wspólnotę zakonną tworzą ponadto: o. Błażej Budnik, o. Aureliusz Juliusz Nowak, o. Józef Żuk, brat Piotr Zadora, brat Mikołaj Abramowicz
Katecheci: s. Agnieszka Bazydło, Ewa Brzezińska
Organistka: s. Aniela Krawczyk
Zakrystian: brat Piotr Zadora
W parafii działają: Koła Żywego Różańca, Franciszkański Zakon Świecki, asysta procesyjna, ministranci, Oazowa Młodzież Franciszkańska, Dzieci Boże, schola.
Msze św. w niedzielę: 7, 8.30, 10, 11.30, 17.30 (od października do kwietnia - 17)

Wczoraj i dziś klasztoru i parafii

Fundacja klasztoru i sprowadzenie do pracy zakonników bernardyńskich na miejsce objawień Matki Bożej miała miejsce już w XV w., zaś murowany kościół, w wiekach późniejszych rozbudowywany, powstał w I dekadzie XVI w. Ponieważ starszy o wiek kościół parafialny w Skępem trzykrotnie ulegał zniszczeniu, faktycznie od 1610 r. parafię obsługiwali zakonnicy z klasztoru znajdującego się poza ówczesnym miastem - w Wymyślinie. W 1777 r. po opuszczeniu Skępego przez księży diecezjalnych bp Poniatowski powierzył ojcom bernardynom troskę o parafię. Po kasacie klasztoru przez władze carskie w 1864 r. duszpasterzowali przy sanktuarium księża diecezjalni, zaś od 1933 r. wolą bł. abp. Antoniego Juliana Nowowiejskiego duszpasterstwo parafialne znowu podjęli ojcowie bernardyni. W 1996 r. biskup płocki Zygmunt Kamiński erygował nową parafię pw. Miłosierdzia Bożego i od tego czasu funkcjonują w Skępem dwa ośrodki duszpasterskie.
Parafia Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny liczy ok. 1800 osób. Jak mówi proboszcz o. Bolesław Opaliński, przemiany ustrojowe i gospodarcze w ojczyźnie wywarły duży wpływ na spadek poziomu życia wielu rodzin. Problemem parafian jest dosyć duże bezrobocie. W niedzielę i święta wierni uczestniczą w jednej z 5 Mszy św. sprawowanych w sanktuarium lub w kościele filialnym w Hucie Skępskiej. Średnio we Mszach niedzielnych uczestniczy około 900 osób, co stanowi ponad 50% mieszkańców parafii, choć - jak zaznacza o. Bolesław - wielu uczestniczących w nabożeństwach to pielgrzymujący do Matki Bożej Skępskiej wierni spoza parafii. Spora grupa wiernych uczestniczy w nabożeństwach majowych, czerwcowych, Różańcu, nabożeństwach listopadowych za zmarłych, Gorzkich Żalach, Drodze Krzyżowej, comiesięcznych procesjach eucharystycznych, nabożeństwach fatimskich oraz I sobotach miesiąca. W dni powszednie sprawowane są trzy Msze św., w których bierze udział w zależności od pory roku od 50 do 100 wiernych. Uroczystości Wszystkich Świętych i Bożego Ciała organizowane są wspólnie z sąsiednią parafią Miłosierdzia Bożego.
W sanktuarium pracuje 5 księży i 2 braci zakonnych. Na terenie parafii znajduje się zespół szkół średnich, gdzie uczy się młodzież z całego regionu. W obrębie szkoły otwarto w tym roku również wydział Akademii Techniczno-Rolniczej z Bydgoszczy. Katechizacja prowadzona jest także w 2 przedszkolach.

Grupy parafialne

W parafii klasztornej w Skępem działają koła różańcowe, Franciszkański Zakon Świecki, asysta procesyjna, ministranci, a także liczna grupa Młodzieży Franciszkańskiej, Dzieci Boże i schola.
Cztery pełne róże Żywego Różańca skupiają 80 osób, natomiast piąte koło jest jeszcze niepełne. Większość należących do nich parafian, oprócz podjętego zobowiązania codziennej modlitwy różańcowej, włącza się w oprawę procesji eucharystycznych. Proboszcz skępskiej parafii klasztornej, informując bp. Romana o działalności grup, podkreślił duże zaangażowanie członków kół różańcowych w liturgię. Na pomoc tych parafian, mówił o. Bolesław, można liczyć np. podczas przygotowywaniu odpustu czy przyjęcia pielgrzymów idących do Częstochowy (warto podkreślić, że co roku Skępe gości na pielgrzymkowym obiedzie ponad 700 pątników).
Istnieje tu także Franciszkański Zakon Świecki (nazywany dawniej III Zakonem św. Franciszka). Są to osoby, które pozostając w swoim świeckim stanie, składają profesję, czyli przyrzeczenie wierności Regule i starają się jak najpełniej zachowywać naukę Ewangelii, naśladując w tym Świętego z Asyżu.
W służbie ołtarza w skępskiej parafii uczestniczy obecnie 17 ministrantów, w tym kandydaci do tej posługi. Oprócz posługi przy ołtarzu co tydzień w sobotę gromadzą się na swoich formacyjnych spotkaniach.
Od 7 lat gromadzi się przy klasztorze kilkunastoosobowa grupa młodzieży franciszkańskiej, której animatorem jest o. Bolesław. W każdy piątek mają swoje spotkania formacyjne, na których omawiają sprawy dotyczące życia Kościoła, a także pogłębiają swoją wiedzę katechetyczną. Młodzież przygotowuje się także do prowadzenia grup młodszych. Najmłodsi parafianie skupieni są we wspólnocie Dzieci Bożych. Ta grupa liczy ok. 40 osób i spotyka się w każdą sobotę pod kierunkiem animatorów. W każdą niedzielę młodzież franciszkańska uczestniczy we Mszy św. o godz. 10 i przygotowuje oprawę liturgii.
Jak poinformował Księdza Biskupa proboszcz parafii klasztornej, te dwie ostatnie grupy są częścią większej formacji, tzw. Franciszkańskiej Młodzieży Oazowej, która działa przy poszczególnych klasztorach franciszkańskich. FMO liczy dziś blisko 1000 osób; jej program pracy w dużej mierze opiera się na założeniach stworzonych przez ks. Franciszka Blachnickiego. Każdego roku organizowany jest wyjazd na dzień wspólnoty do Kalwarii Zebrzydowskiej, a na wiosnę kilkudniowa wycieczka do sanktuarium, czy też do jakiegoś ciekawego miejsca w Polsce.
O. Bolesław zaznaczył, że pewne inicjatywy w tej parafii tworzone są oddolnie. Zdarza się, że parafianie przychodzą z jakąś propozycją: tak było chociażby z nabożeństwem I sobót miesiąca, o które prosili sami parafianie. Dziś bierze w nich udział średnio ponad 100 osób.

Dokonania materialne

„Życie parafii to także sprawy materialne i dbałość o to wszystko, co stanowi wielkie dziedzictwo naszego lokalnego Kościoła, a także w przypadku naszej świątyni i klasztoru - dziedzictwo kulturalne i narodowe. 500-letni kościół i klasztor wymaga ciągłej konserwacji i remontów” - mówił w wizytacyjnym sprawozdaniu o. Opaliński.
Największym wyzwaniem w ostatnich latach stały się prace konserwatorskie przy polichromii pędzla Walentego Żebrowskiego powstałej najprawdopodobniej w latach 1750-53. Malowidła były bardzo zabrudzone, miejscami uszkodzone przez zaciekającą wodę. Oryginalną polichromię uszkodziło także kilkakrotne przemalowanie w ramach poprzednich konserwacji. Silne zawilgocenie kościoła i całego zespołu klasztornego zniszczyło spoistość tynków i samej polichromii.
Niezbędne zabiegi konserwatorskie objęły dwukrotną dezynfekcję, oczyszczenie z nawarstwień brudu i przemalowań, wzmocnienie i podklejenie odspojonych tynków, konsolidację malowideł, uzupełnienie ubytków tynków i warstwy polichromii. Prace prowadziła prof. dr Bogumiła J. Rouba wraz z zespołem konserwatorów restauratorów dzieł sztuki; część prac wykonali nieodpłatnie studenci konserwacji Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dzięki konserwacji i restauracji malowideł na ścianach bocznych prezbiterium udało się odnaleźć dekoracje, które od ponad stu lat były zamalowane.
Równolegle z pracami przy malowidłach podjęto w całym zespole klasztornym szereg działań: wymieniono zniszczone dachy, rynny, stare instalacje, uratowano odspojoną wieżyczkę krużganku, przeprowadzono kompleksowy remont wielu pomieszczeń klasztornych. Podjęto działania osuszające zawilgocony kościół i cały zespół klasztorny. Wykonana została inwentaryzacja geodezyjna i opracowany projekt zagospodarowania terenu, uwzględniający konieczność jego niwelacji i korekty w celu zapewnienia prawidłowego odpływu wód opadowych. Równocześnie rozpoczęto prace osuszające budynki. W ostatnim roku rozebrano także stary ołtarz polowy przy bocznej ścianie sanktuarium i wykonano nowy.

Przebieg wizytacji

Pasterską wizytę w klasztornej parafii w Skępem rozpoczęła prezentacja grup duszpasterskich. O godz. 15 w sali kominkowej domu rekolekcyjnego Biskup Roman spotkał się z przedstawicielami grup skupiających dorosłych parafian, po nich zaś zgromadziła się na spotkaniu młodzież i dzieci. O działalności poszczególnych grup opowiadał proboszcz o. Bolesław Opaliński. Ksiądz Biskup w odpowiedzi na te relacje stwierdził, że najistotniejsze jest to, iż w grupach tych parafianie odnajdują coś, co ich wewnętrznie rozwija, ubogaca i pomaga żyć. Zachęcił także wszystkich do trwania w tym wyborze i dalszej owocnej pracy.
Wieczorem Biskup Roman odprawił Mszę św. ingresową, na której udzielił bierzmowania młodzieży gimnazjalnej. W swoim kazaniu powiedział m.in., że sakramenty rozłożone są na całe życie człowieka i przyjmowane są w ważnych jego momentach. Sakrament bierzmowania przypada na czas wyjścia z okresu dziecięctwa i umacnia młodego człowieka w wierze.