Środa Popielcowa
„Pamiętaj, że prochem jesteś i w proch się obrócisz” - słyszymy w kościele z ust kapłana, który wypowiadając te słowa, posypuje nam głowę popiołem pochodzącym z palm poświęconych w ubiegłym roku. - Ten gest przypomina, że wszyscy potrzebujemy nawrócenia i pokuty, a nasza ludzka kondycja jest krucha, podobna do prochu - mówi ks. prał. Józef Górzyński, liturgista.
Od Środy Popielcowej zmienia się liturgia, która staje się bardziej wyciszona. Dominującym kolorem szat liturgicznych jest fiolet. Podczas Mszy św. nie śpiewa się uroczystego hymnu „Chwała na wysokości Bogu” ani radosnej aklamacji „Alleluja” przed Ewangelią.
Kościół w okresie Wielkiego Postu szczególnie zachęca wiernych do praktykowania trzech dróg: modlitwy, postu i jałmużny. Modlitwa ma zbliżyć do Boga, a post ma tylko wtedy sens, jeżeli jego efektem jest większa miłość bliźniego, wyrażająca się właśnie np. jałmużną.
Gorzkie Żale
Reklama
„Żal duszę ściska, serce boleść czuje, gdy słodki Jezus na śmierć się gotuje. Klęczy w Ogrójcu, gdy krwawy pot leje, me serce mdleje”. To fragment charakterystycznego, wielkopostnego nabożeństwa Gorzkich Żali, które w naszych kościołach śpiewane są zwykle w niedzielne wieczory, podczas wystawienia Najświętszego Sakramentu. W trakcie Gorzkich Żali głoszone są kazania pasyjne.
Co ciekawe, jest to nabożeństwo wywodzące się z Warszawy. Zostało ułożone w 1707 r. dzięki staraniom istniejącego wówczas przy kościele Świętego Krzyża Arcybractwa św. Rocha. Gorzkie Żale to forma uniwersalnej medytacji nad Męką Pańską. Podzielone są na trzy części, z których każda zawiera następujące fragmenty: „Pobudka do rozmyślania Męki Pańskiej”, „Hymn”, „Lament duszy nad cierpiącym Jezusem” i „Rozmowa duszy z Matką Bolesną”.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Droga Krzyżowa
Odprawiana zwykle w piątki Wielkiego Postu Droga Krzyżowa to nabożeństwo symbolicznie odtwarzające drogę Jezusa Chrystusa na śmierć i złożenie Go do grobu. Wierni wędrują od stacji do stacji rozmieszczonych na ścianach bocznych świątyni lub poza nią. Poszczególne stacje Drogi Krzyżowej przedstawiają też niekiedy rzeźby stojące w pobliżu świątyni. Stacji jest czternaście, a przy każdej wierni klękają i na wezwanie: „Kłaniamy Ci się, Panie Jezu Chryste i błogosławimy Tobie” odpowiadają: „Żeś przez Krzyż i mękę Swoją świat odkupić raczył”.
Chociaż w sposób oczywisty Droga Krzyżowa wiąże się z Wielkim Postem, to jednak są kościoły, w których odprawiana jest przez cały rok, np. u św. Wojciecha na Woli.
Rekolekcje
Najbardziej znane są te parafialne rekolekcje wielkopostne. Najczęściej przez 3, 4 dni wierni w swoim parafialnym kościele mają okazję wysłuchać konferencji rekolekcyjnych głoszonych przez jednego, a czasem kilku rekolekcjonistów. Ale coraz popularniejsze są rekolekcje odbywane indywidualnie lub grupowo w domach rekolekcyjnych, często umiejscowionych przy klasztorach. To doskonała okazja do pogłębienia życia duchowego i przeżycia kilku dni w milczeniu, ciszy i samotności.
Niedziela Palmowa
Ten dzień to pamiątka triumfalnego wjazdu Pana Jezusa na osiołku do Jerozolimy. Wierni przynoszą do świątyń palemki, co jest nawiązaniem do gałązek palmowych składanych przed Chrystusem, kiedy wjeżdżał do Jerozolimy.
W duchowości chrześcijańskiej często zachęcani jesteśmy do wyrażania swoich uczuć - szczególnie tych trudnych. Taki jest między innymi sens Wielkiego Postu w chrześcijaństwie. To jest czas, żeby dobrze przeżyć także i swoje smutki, cierpienia - żeby się lękać z Chrystusem w Ogrójcu, płakać wraz z Nim nad losami Jerozolimy, cierpieć, gdy wisi na Krzyżu, przeżywać złość, gdy On wyrzuca handlujących w świątyni. Możemy się smucić z Tym, którego smutek jest tak wielki, że „aż do śmierci”. Prosimy przecież w modlitwie Gorzkich Żali: „Gorzkie żale, przybywajcie, serca nasze przenikajcie”. Zanurzeni w Misterium Jego cierpienia, w tajemnicy tego współczucia, możemy przeżywać nasz ogrójec, krzyż, smucić się i płakać nad losami naszej Jerozolimy.
Ks. Krzysztof Grzywocz
(fragment książki „Przesłonięte światło”)