Reklama

Dzieje Klubu Inteligencji Katolickiej w Toruniu (3)

Od 1978 r. do wprowadzenia stanu wojennego

Niedziela toruńska 10/2008

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wybór kard. Karola Wojtyły jesienią 1978 r. na papieża był momentem zwrotnym w dziejach Kościoła katolickiego w Polsce. Świadomość historyczności tego wydarzenia i jego ewentualnych następstw towarzyszyła również czołowym działaczom laikatu. Tadeusz Mazowiecki, redaktor naczelny miesięcznika „Więź”, skierował do nich ankietę z wizjonerskim zapytaniem: „Jak oceniam wybór kard. Wojtyły na Papieża? Jakie znaczenie ma ten fakt dla Kościoła, dla Polski, dla świata?”. Jednym z odpowiadających był prof. Karol Górski - założyciel i pierwszy prezes Klubu Inteligencji Katolickiej w Toruniu. Z perspektywy prawie 30 lat, jakie upłynęły od tamtego czasu, wydaje się, że najlepszą odpowiedzią na te pytania były wydarzenia będące następstwem wyboru polskiego kardynała na Biskupa Rzymu.
W czerwcu 1979 r. doszło do pierwszej wizyty Papieża Polaka w Ojczyźnie. 3 czerwca 1979 r. grupa ponad czterdziestu działaczy i członków toruńskiego KIK-u uczestniczyła w spotkaniu liturgicznym z Ojcem Świętym w Gębarzewie k. Gniezna. W tym samym dniu cztery osoby wzięły udział we Mszy św. na Wzgórzu św. Wojciecha w Gnieźnie. Do kolejnego spotkania z Papieżem doszło 8 czerwca 1979 r. w Pałacu Arcybiskupim w Krakowie podczas audiencji dla działaczy ruchu „Znak”. Toruński KIK reprezentowali prezes Jerzy Matyjek i wiceprezes Andrzej Tyc. Uczestnicy spotkania (redaktorzy „Tygodnika Powszechnego”, „Znaku” i „Więzi” oraz przedstawiciele pięciu KIK-ów) wręczyli Ojcu Świętemu uroczysty adres [pismo zbiorowe wystosowane do osób wybitnych - przyp. red.]. Dokument ten podpisał m.in. prezes toruńskiego Klubu Jerzy Matyjek. Ważnym elementem owego adresu była deklaracja - złożona w imieniu laikatu - podjęcia i realizowania w życiu społecznym głównych idei zawartych w pierwszej encyklice „Redemptor Hominis” Jana Pawła II.
Rok 1980 przyniósł wielkie przemiany społeczne i nadzieję na utrwalenie pluralizmu związkowego. Latem przez cały kraj przeszła fala masowych strajków i wystąpień. Najważniejszy z nich - strajk w Stoczni Gdańskiej - nie pozostał bez oddźwięku wśród załóg toruńskich fabryk i zakładów. Już 21 sierpnia 1980 r. pracownicy Toruńskich Zakładów Urządzeń Okrętowych „Towimor”, największego w regionie zakładu branży okrętowej, podjęli strajk. Cztery dni później, 25 sierpnia 1980 r., strajkujący robotnicy nawiązali kontakt ze Stocznią Gdańską i złożyli akces swojego zakładu do Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. W imieniu pracowników „Towimoru” do Gdańska jeździł także prezes Klubu Jerzy Matyjek. Ostatecznie decydujące znaczenie dla strajku w „Towimorze” miały wydarzenia na Wybrzeżu - 30 sierpnia podpisano porozumienie w Szczecinie, a 31 sierpnia w Gdańsku. W dniu podpisania porozumienia w Szczecinie, w „Towimorze” utworzono Międzyzakładowy Komitet Strajkowy reprezentujący największe zakłady województwa toruńskiego. Późnym popołudniem 30 sierpnia 1980 r. rozpoczęły się rozmowy pomiędzy MKS-em a władzami województwa toruńskiego. Przedstawicielami strony rządowej byli: wojewoda toruński Jan Przytarski, prezydent Torunia Gracjan Leczyk, sekretarz ekonomiczny KW PZPR Stanisław Paczkowski oraz kilku partyjnych doradców. Doradcami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego byli prezes i wiceprezes KIK-u Jerzy Matyjek i Andrzej Tyc. Przełom w rokowaniach nastąpił po uzyskaniu informacji o podpisaniu porozumienia w Stoczni Gdańskiej. Nad ranem 1 września 1980 r. porozumienie zostało zawarte. Międzyzakładowy Komitet Strajkowy województwa toruńskiego powołał Niezależne Samorządne Związki Zawodowe województwa toruńskiego.
W dniu podpisania porozumień sierpniowych zarząd Klubu wystosował pismo do I sekretarza KW PZPR i wojewody toruńskiego. Autorzy pisali w nim o konieczności powołania niezależnej organizacji związkowej, która zwiększy poczucie odpowiedzialności społecznej załóg pracowniczych. Zaznaczyli przy tym, że jest to jeden z najważniejszych postulatów nauki społecznej Kościoła katolickiego.
W następnych miesiącach lokal toruńskiego KIK-u tętnił życiem, rozpoczął się „karnawał Solidarności”. Odbywały się w nim spotkania powstającej „Solidarności” Rolników Indywidualnych, która w Klubie miała swoją pierwszą siedzibę. Tu także organizowali się obrońcy więźniów politycznych (Toruński Komitet Obrony Więzionych za Przekonania). Grupa pracowników naukowych UMK, z profesorami Janem Kwiatkowskim i Janem Głuchowskim, opracowała w Klubie broszurę zatytułowaną „ABC demokracji”, na którą było duże zapotrzebowanie. Wreszcie w ramach codziennej działalności klubowej odbywały się spotkania ze znaczącymi ludźmi. W czasie spotkania z Lechem Bądkowskim (pisarzem i uczestnikiem strajku w Stoczni Gdańskiej) w październiku 1980 r. do uczestników dotarła wiadomość o przyznaniu Nagrody Nobla Czesławowi Miłoszowi, co wywołało entuzjazm zgromadzonych. W maju i czerwcu 1981 r. Klub Inteligencji Katolickiej w Toruniu przeprowadził kurs organizacji i kierowania dla lokalnych działaczy NSZZ „Solidarność”. Szkolenie prowadził działacz NSZZ „Solidarność” Regionu Mazowsze Władysław Rodowicz.
Na podkreślenie zasługuje fakt, że działacze toruńskiego KIK-u podejmowali nie tylko inicjatywy o charakterze społeczno-politycznym. Nadal najważniejszym zadaniem laikatu pozostawała troska o rozwój i jakość życia chrześcijańskiego w Polsce. Wyrazem takiej postawy była pomoc w budowaniu nowego kościoła pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Bukowinie Tatrzańskiej. W sierpniu 1979 r. i we wrześniu 1980 r. grupa ok. 10 członków KIK-u, m.in.: Jan Adamiak, Bogdan Major, Jerzy Matyjek, Andrzej Tyc i Jan Wyrowiński, wyjechała pomagać przy budowie powstającej świątyni na Podhalu. Ponadto od października 1980 r. do września 1981 r. działacze toruńskiego KIK-u brali aktywny udział w zakładaniu nowych KIK-ów na terenie Pomorza Nadwiślańskiego i Kujaw. Powstałe wówczas kluby w Gdańsku, Bydgoszczy, Włocławku, Grudziądzu i Inowrocławiu stały się córkami toruńskiego KIK-u.
Wydaje się, że w omawianym okresie znaczącą rolę w pracy klubowej odgrywały prelekcje i wykłady. Tematy historyczne i zagadnienia społeczno-polityczne poruszali w swoich odczytach: Bohdan Cywiński - „Spór o przyszły kształt Polski” (grudzień 1978), Jerzy Turowicz - „Jan Paweł II - u progu nowego pontyfikatu” (grudzień 1978), Stefan Kisielewski - „Prądy ideowe we współczesnej Polsce” (grudzień 1979), Tadeusz Mazowiecki - „Zadania inteligencji katolickiej po sierpniu 1980 r.” (październik 1980), Zdzisław Szpakowski - „Historia i główne kierunki ideologiczne ruchu związkowego” (listopad 1980), Andrzej Siemianowski - „Kształtowanie kultury chrześcijańskiej przez świeckie stowarzyszenia katolickie” (kwiecień 1981) oraz Piotr Wierzbicki - „Co to jest niecenzuralne?” (czerwiec 1981). Ponadto realizowane były większe cykle tematyczne: „Jan Paweł II”, „Myśl zbawcza wg św. Pawła”, „Święci naszego regionu”, „Toruń, jakiego nie znamy”, „Wilno - ludzie - wartości”.
W lutym 1979 r. Klub liczył 165 członków (w tym 82 zwyczajnych i 83 uczestników), w marcu 1980 r. - 195 członków (91 zwyczajnych i 104 uczestników), a w marcu 1981 r. - 211 członków (w tym 88 zwyczajnych i 123 uczestników). Klub rozszerzał swoją działalność. Spotkania odbywały się kilka razy w tygodniu (najczęściej we wtorki, w środy, czwartki i niedziele), natomiast członkowie zarządu pełnili dyżury w dni robocze. Działało siedem sekcji. Sekcją życia wewnętrznego kierowała Irena Staszkiewicz, natomiast jej duchowymi przewodnikami byli jezuita o. Bogumił Dzięglewski i michaelita ks. Stanisław Klocek. Sekcję prelegentów prowadziła Barbara Matyjek, literatury i kultury - Barbara Chojnicka i Zofia Mocarska-Tycowa, pomocy społecznej - Tadeusz Chodziński, studiów społecznych - Jerzy Matyjek, biblijną - Sylwester Kabat. Najmłodszą sekcją turystyczną „Pielgrzym” kierowali Jan Wyrowiński i Roman Gąsiorowski. Sekcja ta, w okresie trzech lat, zorganizowała kilkanaście jednodniowych wycieczek i wyjazdów krajoznawczych, m.in. do Pelplina, Golubia-Dobrzynia, Łobdowa, Nawry, Osieka nad Wisłą, Skępego, Świerszczynka i Zamku Bierzgłowskiego oraz kilkudniowy pobyt wypoczynkowy na Pojezierzu Brodnickim.
Pod koniec maja 1981 r. rządy w diecezji chełmińskiej objął nowy ordynariusz bp Marian Przykucki. Ingres Biskupa Chełmińskiego do katedry w Pelplinie odbył się 15 sierpnia 1981 r. W imieniu Klubów Inteligencji Katolickiej Diecezji Chełmińskiej (Torunia, Gdyni, Grudziądza i Starogardu Gdańskiego) przemawiał prezes J. Matyjek, natomiast podczas uroczystego obiadu w pałacu biskupim w imieniu laikatu diecezji zabrał głos wiceprezes A. Tyc. Aktywność i znaczenie toruńskiego Klubu zostało docenione także przez Prymasa Polski abp. Józefa Glempa, który w przeddzień wprowadzenia stanu wojennego, 12 grudnia 1981 r., powołał byłego prezesa Klubu Andrzeja Tyca na członka Prymasowskiej Rady Społecznej.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2008-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Watykan/ Biuro prasowe: pogrzeb papieża między piątkiem a niedzielą

2025-04-21 19:29

[ TEMATY ]

śmierć Franciszka

PAP/EPA/MOHAMMED BADRA

Pogrzeb papieża Franciszka odbędzie się między piątkiem a niedzielą - przekazało biuro prasowe Watykanu. Decyzja w sprawie daty pogrzebu ma zapaść podczas pierwszej kongregacji kardynałów, czyli ich zgromadzenia. Odbędzie się ono we wtorek rano.

Przypomniano, że zgodnie z normami konstytucji apostolskiej "Universi Dominici Gregis" Jana Pawła II z 1996 roku pogrzeb papieża ma odbyć się między czwartym a szóstym dniem od śmierci.
CZYTAJ DALEJ

Msza św. w intencji zmarłego Papieża Franciszka

2025-04-21 12:52

[ TEMATY ]

papież Franciszek

śmierć Franciszka

PAP/EPA/TOLGA BOZOGLU

W Poniedziałek Wielkanocny o godz. 19:00 w Bazylice św. Jana na Lateranie będzie celebrowana Eucharystia w intencji zmarłego dziś Ojca Świętego. Liturgii będzie przewodniczył kard. Baldo Reina – papieski wikariusz dla rzymskiej diecezji. Do wspólnej modlitwy zaproszeni są duchowni i wszyscy wierni.

Papież Franciszek zmarł w Poniedziałek Wielkanocny, 21 kwietnia o godzinie 7.35 w Domu św. Marty. Informację o śmierci Ojca Świętego przekazał przed godz. 10.00 z kaplicy Domu św. Marty kardynał kamerling Kevin Farrell.
CZYTAJ DALEJ

Testament, ogłoszony przez Watykan w dniu śmierci papieża, nosi datę 29 czerwca 2022 r.

2025-04-21 20:21

[ TEMATY ]

śmierć Franciszka

PAP/EPA/ANGELO CARCONI

Czując, że zmierzch mojego ziemskiego życia się zbliża, z wiarą spoglądam ku Życiu Wiecznemu - napisał papież Franciszek w swoim testamencie, datowanym 29 czerwca 2022 roku. Zawiera on jedynie dyspozycje dotyczące miejsca pochówku w bazylice Matki Bożej Większej w Rzymie.

„Przez całe życie powierzałem moją posługę kapłańską i biskupią Matce naszego Pana, Najświętszej Maryi Panny. Dlatego proszę, aby moje doczesne szczątki złożono w papieskiej bazylice Santa Maria Maggiore (Najświętszej Maryi Panny Większej), gdzie będą oczekiwać na Dzień Zmartwychwstania. Chciałbym, aby moja ostatnia ziemska podróż zakończyła się w tym starożytnym sanktuarium maryjnym, do którego zawsze udawałem się na modlitwę przed i po każdej podróży apostolskiej, powierzając Niepokalanej Matce wszystkie moje intencje i dziękując Jej za macierzyńską opiekę” - wyjaśnił papież.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję