Cała powierzchnia dzieła, którego realizację rozpoczęto 23 czerwca w nowym parku obok Muzeum Zofii Kossak-Szatkowskiej to 200 m˛. Panorama o łącznej długości 63 metrów będzie przedstawiać plastyczną wizualizację sceny zdobycia Konstantynopola przez Turków, według opisu z książki pisarki z Górek pt. „Puszkarz Orbano”.
Napisana z rozmachem i niezwykłym polotem powieść Zofii Kossak oparta jest na faktach historycznych i opowiada o genialnym puszkarzu Orbano, który skonstruował potężne działa. Projekt armat odrzucony przez chrześcijan został przedstawiony Turkom i przyczynił się do upadku stolicy Cesarstwa Bizantyjskiego, oblężonego przez Muhammeda II w 1453 r. Ponieważ forma panoramy domaga się przedstawienia wydarzenia rozgrywającego się w jednym miejscu i czasie, wybrano właśnie scenę zdobycia Konstantynopola przez Turków, które dla chrześcijan oznaczało upadek centrum Cesarstwa Wschodniego.

Znaleźć pomysł

Panorama jest częścią większego projektu realizowanego przez Fundację im. Zofii Kossak i Schronisko Młodzieżowe Koss. Instytucje te stawiają sobie za cel m.in. propagowanie i rozpowszechnianie spuścizny pisarki przez organizowanie różnego rodzaju przedsięwzięć. „Artystyczne Lato u Kossaków” jest jednym z projektów realizowanych praktycznie przez okres całych wakacji, a panorama „Zdobycia Konstantynopola”, to obok koncertów różnych gatunków muzyki najbardziej efektowny jej owoc.
- Szukałem jakiegokolwiek pomysłu, żeby to miejsce ożywić, by zrobić coś, co przyciągnie ludzi. Nasuwała się myśl, że powinny to być jakieś inicjatywy malarskie, skoro ma to związek z Kossakami - mówi inicjator i pomysłodawca panoramy Andrzej Burkot - i znaleźli się ludzie którzy podjęli się tego dzieła.
Malowanie panoramy rozpoczęli studenci Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie pod kierownictwem dziekana wydziału malarstwa prof. Romana Łaciaka. ASP w Krakowie potraktowała temat bardzo poważnie i profesjonalnie. Opracowano projekt wstępny i z końcem czerwca rozpoczęto pracę w Górkach Wielkich. Malowidło, choć stanowi dopiero jedną szóstą całości, robi na oglądających naprawdę duże wrażenie.

Głos dzieci - mała panorama

Podczas „Artystycznego Lata” nie zabrakło projektu przeznaczonego dla najmłodszych. Dzieci malowały własną panoramę, przedstawiając swoją wizję krainy Kacperka z opowiadania Zofii Kosssak „Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata”. Jak przyznają pomysłodawcy, inicjatywa malowania dziecięcej panoramy przerosła ich oczekiwania. - Na początku traktowaliśmy sprawę nieco po macoszemu - zdradza Andrzej Burkot - ale okazało się, że żywiołowość, z jaką dzieci malują krainę Kacperka, naprawdę nas zachwyciła. Specjalnie na malowanie dziecięcej panoramy przyjechali do Górek najmłodsi plastycy ze Śląska Cieszyńskiego i bardziej odległych miejscowości jak np. z Tychów, Rybnika, Warszawy. - W sumie malowało tutaj w przeciągu tygodnia ponad 200 dzieci. To była eksplozja twórczej fermentacji. Można powiedzieć, że były tak zaaferowane projektem, że trzeba było im pędzle z ręki wyrywać, gdy wieczorem czas malowania dobiegał końca.

Przyszłość

Jaki finał będzie miała te unikalna na południu Polski panorama dziś jeszcze nie wiadomo. Studenci ASP w Krakowie wypełniać będą płótna panoramy przez okres co najmniej 3 lat w sezonie letnim. Ponieważ obraz nie ma odpowiedniego zadaszenia na czas jesienno-zimowy konstrukcja musi być demontowana i przechowywana w odpowiednich warunkach. Istnieją nieśmiałe pomysły, aby dla „Zdobycia Konstantynopola” zbudować w Górkach rotundę. Inny pomysł to stworzenie panoramy obwoźnej którą można by pokazywać w różnych miejscach Polski - Z pewnością jest to pewien problem. Faktem jest, że to, co udało się nam stworzyć tutaj, w Górkach, przestaje być zwykłą zabawką, choćby ze względu na koszty, jakie już zostały poniesione, nie wspominając o walorach artystycznych - mówi Andrzej Burkot.
Rodzą się także nowe pomysły zmierzające do propagowania bogatej spuścizny Zofii Kossak-Szatkowskiej. Być może w niedalekiej przyszłości w Górkach spotkają się studenci i profesorowie wydziałów malarstwa wszystkich siedmiu akademii sztuk pięknych działających w Polsce, aby wspólnie namalować podobną panoramę przedstawiającą zupełnie inną scenę. - Gdyby to doszło do skutku mielibyśmy bezprecedensowe wydarzenie artystycznego spotkania przedstawicieli różnych ośrodków twórczych z całej Polski.
Najbliższym wydarzeniem w ramach „Artystycznego Lata u Kossaków” będzie międzynarodowy plener rzeźbiarzy ludowych. Od 14 do 24 sierpnia twórcy ludowi rzeźbić będą postacie z książek Zofii Kossak Wystawa poplenerowa potrwa do 13 września.

Pamięć żywa

- Długo myśleliśmy nad tym jak przyciągnąć ludzi do tego miejsca gdzie żyła Zofia Kossak - mówi wnuczka pisarki Anna Fenby Taylor od 4 lat mieszkająca w Polsce - Chcieliśmy żeby osoby przemierzające pobliskie trasy do Cieszyna czy Brennej zatrzymały się tu choćby na pół godziny i zobaczyły, że to piękne i wspaniałe miejsce. Anna Fenby Taylor wraz z Fundacją stara się ożywić posiadłość Kossaków i przechowuje żywą pamięć o swojej babci. - Ostatni raz widziałam babcię, gdy miałam 16 lat - mówi. - Doskonale ją pamiętam. To była wyjątkowa i nieprzeciętna osoba odznaczająca się głęboką wiarą, ufnością w Bożą Opatrzność. Trzeba pamiętać, że przeżyła najgorsze wydarzenia XX wieku. Do tego dochodzą osobiste tragedie - śmierć synów z pierwszego małżeństwa, śmierć męża. Mimo tego była bardzo pogodną kobietą i nigdy się nie poddawała - wspomina Anna Fenby Taylor. Wnuczka pisarki przyznaje, że Górki Wielkie i dwór Kossaków mają w sobie tę wspaniałą atmosferę, która pozwala człowiekowi odetchnąć i poznać lepiej dziedzictwo duchowe Zofii Kossak - to zachowane w muzeum i to, które wciąż się rozwija.