Reklama

Pierwszy biskup w Kielcach

O jego życiu i dokonaniach wiemy znacznie mniej niż w przypadku innych pasterzy w Kielcach. Biskup de Boża Wola Górski był pierwszym ordynariuszem diecezji kieleckiej, erygowanej w 1805 r. Epitafium w bazylice katedralnej, portret w Seminarium kieleckim, miejsce spoczynku w krypcie grobowej w podziemiach bazyliki - to materialne, nieliczne ślady jego obecności, nieodłącznie przypisane jednak czasom ważnym, historycznym - powstaniu naszej diecezji

Niedziela kielecka 15/2012

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Biskup początków

Reklama

Wojciech Jan Józef Górski urodził się 31 marca 1739 r. w Makowie w rodzinie szlacheckiej. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1769 r. Jak pisze ks. Edward Malicki SchP w „Dzieje diecezji kieleckiej, miasta Kielce i województwa świętokrzyskiego (w zarysie)”, prawdopodobnie studiował w Wiedniu. Był proboszczem w Niepołomicach, prepozytem tarnowskiej kapituły i administratorem diecezji tarnowskiej (od 1803 r.) Po likwidacji diecezji tarnowskiej został pierwszym biskupem kieleckim, gdy Pius VII bullą „Indefessum personarum” przeniósł stolicę biskupią z Tarnowa do Kielc, ustanawiając diecezję kielecką. Kolegiata w Kielcach stała się kościołem katedralnym diecezji (dokument określał również strukturę kieleckiej kapituły katedralnej, w skład której miało wchodzić trzech prałatów i czterech kanoników).
Bp Górski mianowany bullą prekonizacyjną z 26 czerwca 1805 r., uroczyście podczas obrzędu konsekracji przyjął sakrę biskupią 15 października 1809 r. W Kielcach rezydował od 1807 roku.
Ks. Józef Zdanowski w książce „Kościół katedralny Najświętszej Maryi Panny w Kielcach” tak pisze o tamtych czasach: „Rok 1805 pamiętny był dla tutejszej świątyni. Po ostatnim rozbiorze Polski Małopolska dostała się pod panowanie austriackie, cesarz Franciszek II wyjednał u papieża Piusa VII pozwolenie wyniesienia tutejszej kolegiaty do godności katedry biskupiej na miejsce zniesionej katedry w Tarnowie; w tym celu wydaną została bulla w 1805 r. Wykonawcą tej bulli został Kajetan Ignacy Gozdawa Kicki, arcybiskup lwowski, który w tym celu zjechał do Kielc i zainstalował pierwszego biskupa kieleckiego Józefa Wojciecha de Boża Wola Górskiego”.

W nowej diecezji

O tym, że na stolicę diecezji wybrano miasto nad Silnicą (a nie np. Sandomierz czy Radom), zdecydowało kilka czynników: wielowiekowa tradycja istnienia kolegiaty wraz z kapitułą, funkcjonowanie od 1 polowy XVIII wieku seminarium duchownego w Kielcach oraz pomieszczenia godne siedziby biskupiej. Przy kościele katedralnym zaczął funkcjonować Konsystorz Generalny - najwyższy organ władzy biskupa ordynariusza.
Młoda diecezja kielecka obejmowała 23 dekanaty i utworzona została z części diecezji krakowskiej leżącej w dawnym województwie sandomierskim oraz dekanatu kurzelowskiego, włączonego do diecezji gnieźnieńskiej. Diecezja liczyła wówczas 344 parafie. Biskup nominat niezwłocznie dokonał nowego podziału podległych sobie ziem: zlikwidowane zostały istniejące dotychczas archidiakonaty i prepozytury oraz wprowadzona organizacja dekanalna. Powstał wówczas m.in. dekanat kielecki.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Próby reformy Seminarium

Po zwycięstwie Napoleona nad Austrią pod Wagram część tzw. Galicji Zachodniej została włączona do Księstwa Warszawskiego. Biskup Górski został senatorem tego Księstwa, a po 1815 r. - senatorem Królestwa Kongresowego. Był ostatnim z biskupów zamieszkujących Pałac Biskupów Krakowskich - rezydencję wystawioną przez bp. Jakuba Zadzika w latach 1637-44 (obecnie w renesansowym reprezentacyjnym gmachu mieści się Muzeum Narodowe).
W życiorysie pierwszego biskupa kieleckiego odnajdziemy jeszcze kilka faktów. I tak 18 grudnia 1813 r. kapituła krakowska wybrała go administratorem diecezji krakowskiej, którą to funkcje pełnił do 1815 r. Wiadomo także, że erygował parafię w Wiśniowej w dekanacie staszowskim oraz że udzielił sakry na biskupstwo płockie Tomaszowi Ostaszewskiemu.
Stan duchowo-materialny utworzonej diecezji kieleckiej nie był najlepszy, co powodowały przebyte wojny i powszechna bieda. Także stan seminarium pozostawiał wiele do życzenia. Jego zarząd sprawowali wówczas nadal księża z instytutu „Communis Vitae” („księża komuniści), którzy niezbyt przykładali się do formacji alumnów. Seminarium w okresie Księstwa Warszawskiego przeżywało głęboki kryzys, poziom nauczania był niski, morale alumnów i słaby stan liczebny święceń wzbudzały zastrzeżenia biskupa, który „doprowadzony do ostateczności” (jak pisze ks. Zdanowski) spowodował zmianę regensa (na miejsce ks. J. Czekajowicza wyznaczony został doktor teologii ks. Franciszek Wieliczko).
Księga II Synodu Diecezji Kieleckiej (1927 r.) podaje m.in. informację, że bp Górski szczególną opieką otaczał seminarium duchowne w Kielcach. „Ponieważ zakład ten chylił się do upadku tak pod względem moralnym, jak i materialnym w chwili objęcia rządów w diecezji przez biskupa Górskiego, dlatego ten skierował cały swój wysiłek, aby ratować tę placówkę. Przyczyn upadku seminarium szukać należy w ciągłych wojnach okresu napoleońskiego, które tak dotkliwie zniszczyły majątki i sam gmach seminarium. Biskup troszczył się o podniesienie poziomu duchowieństwa i wzrost liczby kleryków w seminarium. Wytrwale szerzył kult Eucharystii”.
Pierwszy biskup w Kielcach miał cieszyć się „wielkim poważaniem u mieszkańców Kielc”, choć „rządy jego nie odznaczyły się niczym wydatniejszym”.
Ks. Józef Zdanowski w cytowanej powyżej publikacji wspomina także ornat z końca XVIII wieku „tkany srebrem i złotem oraz posiadający wyszywane, różnobarwnym jedwabiem motywy zaczerpnięte ze Starego Testamentu. Pokryty jest rokokowymi ornamentami i rozetkami z pereł, szmaragdów i rubinów”. Ten kunsztowny ornat miał Biskupowi (a raczej jeszcze księdzu, przed przyjęciem sakry) darować król Stanisław August Poniatowski. „Król okazywał wielką życzliwość dla rodziny Górskich, zwłaszcza dla siostry księdza Górskiego, która wyszła za Szymanowskiego” - czytamy u Zdanowskiego.
Bp Górski zmarł 1 lutego 1818 r. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 6 lutego, a biskup pochowany został w podziemiach katedry kieleckiej. Swój księgozbiór zapisał kieleckiemu seminarium.
Diecezję kielecką zniesiono w 1818 r., dzieląc jej terytorium między trzy diecezje: sandomierską, krakowską i lubelską. Stolicę biskupią przeniesiono z Kielc do Sandomierza. Katedra stała się na powrót kolegiatą.

Historyczne tło posługi pierwszego Biskupa w Kielcach

Od 1805 r. mamy zatem diecezję kielecką, a w rok później cesarz Austrii Franciszek I wydaje dekret przekazujący pałac biskupów krakowskich - diecezji kieleckiej. W 1807 r. nowy biskup obejmuje faktyczny zarząd diecezją, dokonując nowego podziału administracyjnego jej terytorium.
Jakie wtedy były biskupie Kielce? W 1808 r. powstała w Kielcach Dyrekcja Górnicza i Sądu Górniczego, a miasto liczyło 2324 mieszkańców mieszkających w 368 murowanych w większości domach. W 1809 r. do Kielc wkroczyły oddziały 3. Pułku Piechoty wojska polskiego dowodzonego przez płk. Tadeusza Matuszewicza, co zakończyło austriacką okupację miasta. Kielce, po włączeniu Galicji Zachodniej na mocy traktatu w Schoenbrunn do Księstwa Warszawskiego, jako miasto powiatowe weszły w skład departamentu radomskiego. Wtedy powstaje Cmentarz Stary w Kielcach.
W 1811 r. miasto liczy 370 kominów i 1971 mieszkańców, w tym 5 kupców, 153 rzemieślników i szynkarzy. Jak pisał Julian Ursyn Niemcewicz, miasto „...ze szczętem spłonione, porządniejsze i czyściejsze z popiołów swoich powstało. [...] Domki o jednym piętrze, wszystkie murowane, białe, czyste, osadzone drzewami”. W 1813 r. Kielce zajęły wojska rosyjskie. Z kolei w 1816 r., po powstaniu Królestwa Polskiego i przekształceniu Krakowa w wolne miasto - Kielce zostają siedzibą województwa krakowskiego. W wyniku postanowienia namiestnika Królestwa Polskiego w Kielcach utworzona została Główna Dyrekcja Górnicza podlegająca Wydziałowi Górnictwa i Dyrekcji Przemysłu i Kunsztów Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, kierowanemu przez Stanisława Staszica. Powstaje Szkoła Akademiczno-Górnicza, zwana także Akademią Górniczą, mająca wykształcić kadry techniczne dla rozwijającego się przemysłu w Zagłębiu Staropolskim. Otwiera swe podwoje pierwsza w dziejach miasta apteka. I wreszcie 1818 r. - ostatni rok kierowania diecezją przez bp. Górskiego. W Kielcach instalują się władze województwa krakowskiego, zgodnie z dekretem Rady Administracyjnej Królestwa Polskiego. Papież Pius VII bullą „Ex imposita nobis” dokonuje nowego podziału organizacji diecezjalnej w Królestwie Polskim, znosząc biskupstwo kieleckie.
W 1818 r., gdy pierwszy biskup kielecki zakończył swoją ziemską wędrówkę, Jan Nepomucen Wodziczko założył w Kielcach przy ul. Dużej pierwszą drukarnię, ukazał się pierwszy numer „Dziennika Urzędowego Województwa Krakowskiego”. W obecności namiestnika Królestwa Polskiego gen. Józefa Zajączka i członków Głównej Dyrekcji Górniczej oraz Komisji Województwa Krakowskiego - w podkieleckim Białogonie pokazywano działanie huty i prowadzono badania…
Bp Wojciech de Boża Wola Górski był pierwszym biskupem w Kielcach i pierwszym ordynariuszem pochowanym w krypcie grobowej pod historyczną świątynią na wzgórzu Gedeona.

W następnym numerze sylwetka Marii Kowalskiej, lekarza trędowatych

2012-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

"Ja jestem Niepokalane Poczęcie" - najnowszy film od dziś w kinach!

2025-03-14 08:02

[ TEMATY ]

film

Niepokalane Poczęcie

Maryja

Michał Kondrat

Materiał prasowy

Kadr z filmu "Ja jestem Niepokalane Poczęcie”

Kadr z filmu Ja jestem Niepokalane Poczęcie”

Tytuł filmu to słowa, którymi Matka Boża przedstawia się św. Bernadecie w 1858 roku w Lourdes. Dlaczego Maria akurat tak chce być określana? Pełnometrażowa produkcja łączy wypowiedzi światowych ekspertów Pisma Świętego z widowiskowymi scenami fabularnymi z udziałem polskich aktorów.

Producentem i reżyserem jest Michał Kondrat, twórca takich filmów, jak „Prorok”, „Czyściec”, „Miłość i Miłosierdzie” oraz „Dwie Korony”. „Ja jestem Niepokalane Poczęcie” przenosi widzów do czasów ewangelicznych i zbliża ich do zrozumienia tajemnicy Niepokalanego Poczęcia oraz roli Marii w dziele zbawienia.
CZYTAJ DALEJ

Syryjscy chrześcijanie przerażeni niedawnymi masakrami

2025-03-13 17:15

[ TEMATY ]

Syria

masakra

chrześcijanie

wikipedia/Preacher lad

Katedra w Aleppo

Katedra w Aleppo

Syryjscy chrześcijanie są zaniepokojeni niedawną masakrą ludności cywilnej w zachodniej części kraju. Była ona wymierzona przede wszystkim w alawitów, przedstawicieli mniejszościowego nurtu islamu, do którego należy były prezydent Baszar al-Assad, ale zabito też kilkunastu wyznawców Chrystusa. „Wywołało to nową panikę u naszych wiernych, znów myślą o opuszczeniu kraju” - powiedział Radiu Watykańskiemu brat George Sabé, marysta z Aleppo.

Od 6 do 10 marca siły nowego reżimu i sprzymierzone z nim ugrupowania zabiły 1500 osób, w tym niemal tysiąc cywilów. Wszystko zaczęło się od ataku zwolenników byłego prezydenta w regionie Latakii, alawickiej twierdzy, z której pochodził al-Assad, na siły bezpieczeństwa nowych władz. Następujące po tym represje dotknęły zarówno uzbrojonych mężczyzn, jak i cywilów.
CZYTAJ DALEJ

Biskup Maciej Małyga: Czas szkoły średniej to dobry okres, aby chcieć od siebie więcej, mieć różne, dobre pragnienia, szlachetne ambicje

2025-03-14 18:13

screen YT

bp Maciej Małyga

bp Maciej Małyga

Słowo biskupa Macieja Małygi, skierowane do ludzi młodych przepełnione było nadzieją: - Jest nadzieja, to znaczy, że jutro będzie dobre, niezależnie od tego, jaki będzie wynik matury. Jutro jest i będzie dobre, bo Bóg jest obecny pośród nas. Nawet jeśli będzie pod górkę, to w ostateczności, życie jest dobre, bo uratował je Bóg, który nam je podarował i czeka na nas na końcu tej drogi.

Bycie chrześcijaninem, to także patrzenie w przyszłość. - Jesteśmy zaproszeni, aby odważnie popatrzeć na swoje jutro. Niezależnie od tego, co się wydarzy, Bóg będzie razem z nami, ale wiemy też, że nadziei można dopomóc, co podkreśla św. Paweł w Liście do Rzymian, że tam gdzie ucisk, tam rodzi się wytrwałość, a tam, gdzie wytrwałość, tam jest nadzieja. Jest to dar Boga dla nas, a każdy z nas może jej pomóc. Możemy sprawić, że będziemy mieli jeszcze więcej odwagi i ufności, że będzie jeszcze mniej strachu wobec tego co będzie i nadejdzie - powiedział biskup.
CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję