Dekanat Opole Lubelskie obejmuje 12 parafii, położonych
na prawym brzegu Wisły, stąd pomysł na tytuł wystawy fotograficznej,
ukazującej wszystkie kościoły dekanatu. Została ona wykonana przez
oddział parafialny Akcji Katolickiej w Poniatowej, który zakupił
fotografie od Poniatowskiego Towarzystwa Fotograficznego. Z drewna
i utwardzonego styropianu wykonano przenośne, łatwe do ustawienia
w każdym miejscu plansze. Dzięki temu wystawa była przewożona i eksponowana
w poszczególnych parafiach. Fotografie, przedstawiające również wnętrza
kościołów, są uzupełnione napisami informującymi o historii i architekturze
przedstawionych obiektów.
Wystawa jest ciekawą lekcją historii "Małej
Ojczyzny". Ukazuje, jak na niewielkim obszarze poprzez wieki budowane
były kolejne świątynie, ich zróżnicowanie architektoniczne i związane
z nimi wydarzenia.
Jednym z najstarszych kościołów na Lubelszczyźnie
jest kościół w Piotrawinie. Według przekazów już w XI w. zbudowano
tu drewniany kościół pw. św. Tomasza Apostoła. Prawdopodobnie był
to jeden z pierwszych kościołów po tej stronie Wisły. Tutaj rozegrały
się opisane przez Jana Długosza wydarzenia związane z cudem wskrzeszenia
Piotra Strzemieńczyka (zwanego później Piotrowinem) przez biskupa
Stanisława, który w 1079 r. poniósł męczeńską śmierć w kościele na
Skałce. Drewniany kościół spłonął, a fundatorem zbudowanego w 1440
r., do którego dołączono wezwanie św. Stanisława, był bp Zbigniew
Oleśnicki. Kościół jest murowany z cegły, w stylu gotyckim, znajduje
się w nim wiele cennych zabytków sztuki sakralnej. Również ciekawe
zabytki, w tym jedyna w Polsce kolekcja obrazów wotywnych, znajduje
się w Muzeum Parafialnym. Na cmentarzu przykościelnym jest kaplica
- grobowiec Strzemieńczyka, obok głowice kolumn przygotowane do planowanej
w XVII w. budowy bazyliki. Z dokonanego tu cudu wskrzeszenia i szerzącego
się kultu św. Stanisława kościół stał się znanym sanktuarium. Corocznie
8 maja odbywa się tu odpust, gromadzących licznych pielgrzymów. Położony
malowniczo na wysokim brzegu Wisły Piotrawin przyciąga też turystów.
W XVI w. budowane były kościoły w Kazimierzu
Dolnym i pobliskim Chodlu, na terenie obecnego dekanatu nie powstał
żaden kościół, natomiast z XVII w. pochodzą trzy świątynie: w Opolu
Lubelskim, Wilkowie i Rybitwach. Obecny kościół pw. Wniebowzięcia
NMP w Opolu Lubelskim zbudowano w latach 1650-1675 w stylu wczesnobarokowym,
jest murowany z cegły i otynkowany. Znajdują się w nim zabytkowe
polichromie, obrazy, szaty i naczynia liturgiczne. Oryginalna jest
dzwonnica - brama w ogrodzeniu cmentarza kościelnego z trzema dzwonami.
Kościół w Wilkowie pw. Św. Floriana i św. Urszuli leży niedaleko
Wisły, na jego ogrodzeniu zaznaczona jest wysokość, około 2 m., do
jakiej sięgał poziom wody podczas powodzi nawiedzających te okolice.
W ołtarzu głównym znajduje się zabytkowa rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego
z XVIII w. Kościół pw. Wszystkich Świętych w Rybitwach jest murowany
z kamienia wapiennego w stylu renesansu lubelskiego. Był dwukrotnie
całkowicie zniszczony podczas działań wojennych w 1914 i 1944r. Na
jego frontonie znajduje się wart uwagi napis : "Bóg widzi, Czas ucieka,
Śmierć goni, Sąd czeka". Do parafii Rybitwy należał Józefów nad Wisłą,
w którym zakon Bernardynów zbudował kościół pw. Bożego Ciała i klasztor
w latach 1730-1743. Kościół barokowy, murowany z cegły i otynkowany
spłonął dwukrotnie w 1915 r. i 1944 r. Parafie w Rybitwach i Józefowie
były kilkakrotnie łączone i dzielone, siedzibą parafii stał się Józefów
ostatecznie w 1946 r. na mocy dekretu bp. Stefana Wyszyńskiego.
Z XVIII w. pochodzi też klasycystyczny kościół
pw. Świętej Trójcy we Wrzelowcu (parafia Kluczkowice). Wzniesiony
jest na rzucie wydłużonego ośmioboku, nakryty kopułą z latarnia,
jednoprzestrzenny. W stylu klasycystycznym wybudowano w połowie XIX
w. mały kościołek pw. św. Wawrzyńca w Karczmiskach.
W XX w. powstało na terenie dekanatu pięć
kościołów, najbardziej zróżnicowanych stylistycznie. W 1920 r. wzniesiono
w Kraczewicach drewniany kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa,
nawiązujący formą do tradycyjnych budowli sakralnych, charakteryzujących
się prostokątnym korpusem nawowym wyodrębnioną kruchtą i trójbocznym
prezbiterium. Kościół niedawno gruntownie odremontowany, ma urok
tradycyjnego, wiejskiego kościółka, coraz rzadziej spotykanego w
Polsce. W ostatnich latach przed wojną zbudowany został kościół pw.
NMP Królowej Polski w Zagłobie. Zaprojektowany w ówczesnym stylu
modernistycznym łączy elementy romańskie ze współczesnymi, wieża
stylizowana jest na słowiańską strażnicę. Kościół konsekrował w 1948
r. bp Stefan Wyszyński.
Lata powojenne nie sprzyjały budowie świątyń.
W Prawnie zbudowano kościół pw. św. Anny w latach 1962-1969, ponieważ
poprzedni spłonął w 1962 r. od uderzenia pioruna. Poniatowa, która
była dynamicznie rozwijającym się miastem doczekała się rozpoczęcia
budowy kościoła dopiero na początku lat 80. Parafię pw. Ducha Świętego
erygował w 1986 r. bp Bolesław Pylak. Kościół wybudowano w popularnym
w tamtych czasach kształcie, jest dwukondygnacyjny, okrągły, z wysoką
wieżą. Jego sylwetka przypomina sanktuarium Miłosierdzia Bożego w
Łagiewnikach, być może nie jest to przypadek, w czasie konsekracji
kościoła dokonanej w maju przez abp. J. Życińskiego umieszczone zostały
w ołtarzu relikwie św. Faustyny. Najmłodszą świątynią dekanatu jest
niewielki kościół pw. św. Maksymiliana Kolbe w Pusznie, zbudowany
w latach 1985-1986, bardzo prosty, murowany z cegły.
Historia kościołów jest historią tej ziemi
- początków chrystianizacji, wojen (Wisła była linią frontu, dlatego
kościoły były tak bardzo niszczone), powodzi, pożarów, rozkwitu i
upadku gospodarczego, przemian politycznych. Obrazuje zmienność kanonów
piękna i stylów w sztuce. Dokumentuje trwanie wartości najważniejszej
- wiary w Boga i potrzeby istniejącej niezmiennie w kolejnych pokoleniach
Polaków, potrzeby budowania Domów Bożych. Czy przetrwa ona w XXI
wieku?
Pomóż w rozwoju naszego portalu