Dziecko, czyli „szkoda”?

Koleje życia dzisiejszych społeczeństw, pozbawionych oparcia w Dekalogu, w prawie naturalnym, które nie jest respektowane przez państwo, są szczególnym polem obserwacji. Widać tu jak na dłoni, jak rozpada się wszystko, gdy erozji i zniekształceniu ulega samo pojęcie życia, człowieczeństwa. Kiedy pod naporem rewolucji, materializmu czy liberalnych dogmatów człowiek rezygnuje sam z uznania swoich ludzkich atrybutów, z przyjęcia swojej ludzkiej kondycji, w którą wpisana jest także choroba, cierpienie, śmierć.
Jednym z ważniejszych atrybutów ludzkiej kondycji była w naszej europejskiej, zbudowanej na chrześcijaństwie, cywilizacji, umiejętność przyjęcia przez małżonków każdego nowego życia, także życia obciążonego nieuleczalną chorobą, np. kalectwem. Wymagało to wielkiej pokory wobec wyroków Bożej Opatrzności i tajemnicy cierpienia wpisanej w ludzkie życie. Tylko poganie zrzucali ze skał kalekie dzieci, nie widząc w ich istnieniu łaski Boga, który doświadcza człowieka, by uczyć go zaufania, który sam udziela sił, by udźwignąć krzyż.
Ale nawet niektóre cywilizacje pogańskie - wychodząc z odmiennych założeń - widząc w chorobie czy niesprawności najbliższych znak od bóstw, z lękiem odnosiły się do tego znaku, otaczając dotkniętych chorobą rodzajem zabobonnej czci i roztaczając nad nimi opiekę.
Dziś „moderatorzy życia społecznego” - dawniej mówiło się: „inżynierowie ludzkich dusz” - hojnie udzielają nam wskazówek, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach. I namawiają do szerokiego stosowania najbardziej wypróbowanego i uniwersalnego, ich zdaniem, środka, jakim jest uśmiercanie człowieka chorego przez najbliższych. Oczywiście, nie osobiście i wyłącznie w majestacie prawa. Rzecz w tym, by prawo za każdym razem odpowiednio przykroić lub zinterpretować tak, by pasowało do tej jakże prostej i pragmatycznej wizji. Należy do niej „dobroczynny” dla matki „zabieg”, względnie „humanitarna” strzykawka, w przypadku osób starszych (w Holandii - także chorych dzieci). A jak nie - to niech państwo zapłaci za to, że najbliżsi muszą się opiekować taką „nieudaną” istotą.
Ma miejsce właśnie w Polsce kolejna odsłona procesu wytoczonego polskiemu państwu przez małżonków z Łomży, państwa W., którzy, jak twierdzą - zapewne dobrze poinstruowani przez usłużnych doradców z humanitarnych organizacji - zostali „zmuszeni” do tego, by urodziło się ich drugie dziecko - dziewczynka chora na nieuleczalną chorobę stawów. Niestety, „dobroczynny zabieg”, który mógł rozwiązać wszystkie ich problemy, nie mógł się odbyć - lekarz, mimo usilnych starań rodziców, odmówił zgody. W pierwszej odsłonie batalii o odszkodowanie z tego tytułu (lekarz miał być sprawcą zła) zasądzono 60 tys. zł od szpitala. Społeczeństwo musi płacić, skoro matkę „zmuszono”, by urodziła dziecko. Pani W. miała już starszego syna, również cierpiącego na tę chorobę.
Rodzinie państwa W. należy się wiele miłości, współczucia i pomocy. Dawna organizacja „życia narodu”, zwana wspólnotą - i będąca wspólnotą - potrafiła pomagać takim rodzinom. Zostawienie ich samym sobie byłoby znakiem nieludzkiego i nie-chrześcijańskiego - całkowicie nieracjonalnego, bo negującego solidarność wspólnotową - zachowania. Dziś państwo W. nie oczekują jednak wsparcia moralnego, psychicznego i jakichś form naturalnej pomocy, by mogli godnie znosić swój los i dać jak najlepsze możliwości leczenia i rozwoju swoim dzieciom. Oni chcą uznania przez prawo swojej „krzywdy” - i pieniędzy, które zrekompensują im poniesione „straty”. Chcą, jednym słowem, na swoim nieuśmierconym w majestacie prawa dziecku zarobić. Chcą zarazem przez precedens prawny (o ile sąd uzna ich dziecko, które wcześniej skazali na śmierć, za „szkodę”, jakiej doznali) zmiany prawa, a co za tym idzie - zmiany mentalności, zmiany nastawienia wobec roszczeń ludzi w podobnej jak oni sytuacji.
9 lipca Sąd Najwyższy poinformował, że rozpatrzy skargę państwa W. w sprawie renty dla drugiego dziecka. Sądy dwóch kolejnych instancji jednak renty nie przyznały. Renta dożywotnia miałaby przypaść dziewczynce z powodu „złego urodzenia” - jak to ujmuje Gazeta Wyborcza (11 sierpnia 2005 r.): „urodziła się ciężko chora po tym, jak lekarze odmówili jej matce wykonania aborcji”. Urodziła się, a przecież byłoby stokroć lepiej, gdyby ją zabili. Ach, jacy źli, okrutni, bezmyślni lekarze. Skazywać człowieka na życie zamiast na śmierć? Skazywać rodziców, by cieszyli się życiem - chociaż ułomnym - a nie śmiercią (bezpieczną, z aparatury próżniowej!) swojego dziecka? Taka argumentacja nie zrodziła się, jak należy się domyślać, samoistnie, bez pomocy z zewnątrz, w głowach państwa W. „Sprawą W. zajęła się Helsińska Fundacja Praw Człowieka - pisze GW. - Napisała skargę kasacyjną. Podniosła w niej m.in., że sąd przyjął bezpodstawnie, że wady płodu nie dało się zdiagnozować. I że wszelkie wątpliwości rozstrzygnął na niekorzyść W., przerzucając na nich cały ciężar wydatków związanych z niedopełnieniem obowiązków przez szpital i lekarzy. Każde słowo tego, zaiste, kuriozalnego - ale nie w świetle ducha praw wynikających z politycznej poprawności - dokumentu brzmi tutaj jak ugodzenie sztyletem w serce. I jakże wtedy, po zamordowaniu serca, nie uznać tej żelaznej, zimnej, nieludzkiej logiki, że trzeba było zobaczyć te „wady płodu” - których lekarz nie dostrzegł - by go zabić w łonie matki. I że szpital, który tego nie dokonał, „zaniedbał obowiązki ” i jest winny.
Cóż, wciąż nie rozumieją - lekarze i szpitale - nowego ducha praw. Praw, które głoszą, że zbrodnia zabójstwa człowieka może być dobrem, że wręcz jest realizacją „praw człowieka”, że karać trzeba nie tych, którzy jej dokonują, ale tych, którzy tego nie czynią.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Drodzy Bracia i Siostry, Jednym z największych mistrzów średniowiecznej teologii jest św. Albert Wielki. Tytuł „wielki” („magnus”), z jakim przeszedł on do historii, wskazuje na bogactwo i głębię jego nauczania, które połączył ze świętością życia. Już jemu współcześni nie wahali się przyznawać mu wspaniałych tytułów; jeden z jego uczniów, Ulryk ze Strasburga, nazwał go „zdumieniem i cudem naszej epoki”. Urodził się w Niemczech na początku XIII wieku i w bardzo młodym wieku udał się do Włoch, do Padwy, gdzie mieścił się jeden z najsłynniejszych uniwersytetów w średniowieczu. Poświęcił się studiom „sztuk wyzwolonych”: gramatyki, retoryki, dialektyki, arytmetyki, geometrii, astronomii i muzyki, tj. ogólnej kultury, przejawiając swoje typowe zainteresowanie naukami przyrodniczymi, które miały się stać niebawem ulubionym polem jego specjalizacji. Podczas pobytu w Padwie uczęszczał do kościoła Dominikanów, do których dołączył później, składając tam śluby zakonne. Źródła hagiograficzne pozwalają się domyślać, że Albert stopniowo dojrzewał do tej decyzji. Mocna relacja z Bogiem, przykład świętości braci dominikanów, słuchanie kazań bł. Jordana z Saksonii, następcy św. Dominika w przewodzeniu Zakonowi Kaznodziejskiemu, to czynniki decydujące o rozwianiu wszelkich wątpliwości i przezwyciężeniu także oporu rodziny. Często w latach młodości Bóg mówi do nas i wskazuje plan naszego życia. Jak dla Alberta, także dla nas wszystkich modlitwa osobista, ożywiana słowem Bożym, przystępowanie do sakramentów i kierownictwo duchowe oświeconych mężów są narzędziami służącymi odkryciu głosu Boga i pójściu za nim. Habit zakonny otrzymał z rąk bł. Jordana z Saksonii. Po święceniach kapłańskich przełożeni skierowali go do nauczania w różnych ośrodkach studiów teologicznych przy klasztorach Ojców Dominikanów. Błyskotliwość intelektualna pozwoliła mu doskonalić studium teologii na najsłynniejszym uniwersytecie tamtych czasów - w Paryżu. Św. Albert rozpoczął wówczas tę niezwykłą działalność pisarską, którą miał odtąd prowadzić przez całe życie. Powierzano mu ważne zadania. W 1248 r. został oddelegowany do zorganizowania studium teologii w Kolonii - jednym z najważniejszych ośrodków Niemiec, gdzie wielokrotnie mieszkał i która stała się jego przybranym miastem. Z Paryża przywiózł ze sobą do Kolonii swego wyjątkowego ucznia, Tomasza z Akwinu. Już sam fakt, że był nauczycielem św. Tomasza, byłby zasługą wystarczającą, aby żywić głęboki podziw dla św. Alberta. Między obu tymi wielkimi teologami zawiązały się stosunki oparte na wzajemnym szacunki i przyjaźni - zaletach ludzkich bardzo przydatnych w rozwoju nauki. W 1254 r. Albert został wybrany na przełożonego „Prowincji Teutońskiej”, czyli niemieckiej, dominikanów, która obejmowała wspólnoty rozsiane na rozległym obszarze Europy Środkowej i Północnej. Wyróżniał się gorliwością, z jaką pełnił tę posługę, odwiedzając wspólnoty i wzywając nieustannie braci do wierności św. Dominikowi, jego nauczaniu i przykładom. Jego przymioty i zdolności nie uszły uwadze ówczesnego papieża Aleksandra IV, który zapragnął, by Albert towarzyszył mu przez jakiś czas w Anagni - dokąd papieże udawali się często - w samym Rzymie i w Viterbo, aby zasięgać jego rad w sprawach teologii. Tenże papież mianował go biskupem Ratyzbony - wielkiej i sławnej diecezji, która jednak przeżywała trudne chwile. Od 1260 do 1262 r. Albert pełnił tę posługę z niestrudzonym oddaniem, przywracając pokój i zgodę w mieście, reorganizując parafie i klasztory oraz nadając nowy bodziec działalności charytatywnej. W latach 1263-64 Albert głosił kazania w Niemczech i Czechach na życzenie Urbana IV, po czym wrócił do Kolonii, aby podjąć na nowo swoją misję nauczyciela, uczonego i pisarza. Będąc człowiekiem modlitwy, nauki i miłości, cieszył się wielkim autorytetem, gdy wypowiadał się z okazji różnych wydarzeń w Kościele i społeczeństwie swoich czasów: był przede wszystkim mężem pojednania i pokoju w Kolonii, gdzie doszło do poważnego konfliktu arcybiskupa z instytucjami miasta; nie oszczędzał się podczas II Soboru Lyońskiego, zwołanego w 1274 r. przez Grzegorza X, by doprowadzić do unii Kościołów łacińskiego i greckiego po podziale w wyniku wielkiej schizmy wschodniej z 1054 r.; wyjaśnił myśl Tomasza z Akwinu, która stała się przedmiotem całkowicie nieuzasadnionych zastrzeżeń, a nawet oskarżeń. Zmarł w swej celi w klasztorze Świętego Krzyża w Kolonii w 1280 r. i bardzo szybko czczony był przez swoich współbraci. Kościół beatyfikował go w 1622 r., zaś kanonizacja miała miejsce w 1931 r., gdy papież Pius XI ogłosił go doktorem Kościoła. Było to uznanie dla tego wielkiego męża Bożego i wybitnego uczonego nie tylko w dziedzinie prawd wiary, ale i w wielu innych dziedzinach wiedzy; patrząc na tytuły jego licznych dzieł, zdajemy sobie sprawę z tego, że jego kultura miała w sobie coś z cudu, i że jego encyklopedyczne zainteresowania skłoniły go do zajęcia się nie tylko filozofią i teologią, jak wielu mu współczesnych, ale także wszelkimi innymi, znanymi wówczas dyscyplinami, od fizyki po chemię, od astronomii po mineralogię, od botaniki po zoologię. Z tego też powodu Pius XII ogłosił go patronem uczonych w zakresie nauk przyrodniczych i jest on też nazywany „Doctor universalis” - właśnie ze względu na rozległość swoich zainteresowań i swojej wiedzy. Niewątpliwie metody naukowe stosowane przez św. Alberta Wielkiego nie są takie jak te, które miały się przyjąć w późniejszych stuleciach. Polegały po prostu na obserwacji, opisie i klasyfikacji badanych zjawisk, w ten sposób jednak otworzył on drzwi dla przyszłych prac. Św. Albert może nas wiele jeszcze nauczyć. Przede wszystkim pokazuje, że między wiarą a nauką nie ma sprzeczności, mimo pewnych epizodów, świadczących o nieporozumieniach, jakie odnotowano w historii. Człowiek wiary i modlitwy, jakim był św. Albert Wielki, może spokojnie uprawiać nauki przyrodnicze i czynić postępy w poznawaniu mikro- i makrokosmosu, odkrywając prawa właściwe materii, gdyż wszystko to przyczynia się do podsycania pragnienia i miłości do Boga. Biblia mówi nam o stworzeniu jako pierwszym języku, w którym Bóg, będący najwyższą inteligencją i Logosem, objawia nam coś o sobie. Księga Mądrości np. stwierdza, że zjawiska przyrody, obdarzone wielkością i pięknem, są niczym dzieła artysty, przez które, w podobny sposób, możemy poznać Autora stworzenia (por. Mdr 13, 5). Uciekając się do porównania klasycznego w średniowieczu i odrodzeniu, można porównać świat przyrody do księgi napisanej przez Boga, którą czytamy, opierając się na różnych sposobach postrzegania nauk (por. Przemówienie do uczestników plenarnego posiedzenia Papieskiej Akademii Nauk, 31 października 2008 r.). Iluż bowiem uczonych, krocząc śladami św. Alberta Wielkiego, prowadziło swe badania, czerpiąc natchnienie ze zdumienia i wdzięczności w obliczu świata, który ich oczom - naukowców i wierzących - jawił się i jawi jako dobre dzieło mądrego i miłującego Stwórcy! Badanie naukowe przekształca się wówczas w hymn chwały. Zrozumiał to doskonale wielki astrofizyk naszych czasów, którego proces beatyfikacyjny się rozpoczął, Enrico Medi, gdy napisał: „O, wy, tajemnicze galaktyki... widzę was, obliczam was, poznaję i odkrywam was, zgłębiam was i gromadzę. Z was czerpię światło i czynię zeń naukę, wykonuję ruch i czynię zeń mądrość, biorę iskrzenie się kolorów i czynię zeń poezję; biorę was, gwiazdy, w swe ręce i drżąc w jedności mego jestestwa, unoszę was ponad was same, i w modlitwie składam was Stwórcy, którego tylko za moją sprawą wy, gwiazdy, możecie wielbić” („Dzieła”. „Hymn ku czci dzieła stworzenia”). Św. Albert Wielki przypomina nam, że między nauką a wiarą istnieje przyjaźń, i że ludzie nauki mogą przebyć, dzięki swemu powołaniu do poznawania przyrody, prawdziwą i fascynującą drogę świętości. Jego niezwykłe otwarcie umysłu przejawia się także w działalności kulturalnej, którą podjął z powodzeniem, a mianowicie w przyjęciu i dowartościowaniu myśli Arystotelesa. W czasach św. Alberta szerzyła się bowiem znajomość licznych dzieł tego filozofa greckiego, żyjącego w IV wieku przed Chrystusem, zwłaszcza w dziedzinie etyki i metafizyki. Ukazywały one siłę rozumu, wyjaśniały w sposób jasny i przejrzysty sens i strukturę rzeczywistości, jej zrozumiałość, wartość i cel ludzkich czynów. Św. Albert Wielki otworzył drzwi pełnej recepcji filozofii Arystotelesa w średniowiecznej filozofii i teologii, recepcji opracowanej potem w sposób ostateczny przez św. Tomasza. Owa recepcja filozofii, powiedzmy pogańskiej i przedchrześcijańskiej, oznaczała prawdziwą rewolucję kulturalną w tamtych czasach. Wielu myślicieli chrześcijańskich lękało się bowiem filozofii Arystotelesa, filozofii niechrześcijańskiej, przede wszystkim dlatego, że prezentowana przez swych komentatorów arabskich, interpretowana była tak, by wydać się, przynajmniej w niektórych punktach, jako całkowicie nie do pogodzenia z wiarą chrześcijańską. Pojawiał się zatem dylemat: czy wiara i rozum są w sprzeczności z sobą, czy nie? Na tym polega jedna z wielkich zasług św. Alberta: zgodnie z wymogami naukowymi poznawał dzieła Arystotelesa, przekonany, że wszystko to, co jest rzeczywiście racjonalne, jest do pogodzenia z wiarą objawioną w Piśmie Świętym. Innymi słowy, św. Albert Wielki przyczynił się w ten sposób do stworzenia filozofii samodzielnej, różnej od teologii i połączonej z nią wyłącznie przez jedność prawdy. Tak narodziło się w XIII wieku wyraźne rozróżnienie między tymi dwiema gałęziami wiedzy - filozofią a teologią - które we wzajemnym dialogu współpracują zgodnie w odkrywaniu prawdziwego powołania człowieka, spragnionego prawdy i błogosławieństwa: i to przede wszystkim teologia, określona przez św. Alberta jako „nauka afektywna”, jest tą, która wskazuje człowiekowi jego powołanie do wiecznej radości, radości, która wypływa z pełnego przylgnięcia do prawdy. Św. Albert Wielki potrafił przekazać te pojęcia w sposób prosty i zrozumiały. Prawdziwy syn św. Dominika głosił chętnie kazania ludowi Bożemu, który zdobywał swym słowem i przykładem swego życia. Drodzy Bracia i Siostry, prośmy Pana, aby nie zabrakło nigdy w Kościele świętym uczonych, pobożnych i mądrych teologów jak św. Albert Wielki, i aby pomógł on każdemu z nas utożsamiać się z „formułą świętości”, którą realizował w swoim życiu: „Chcieć tego wszystkiego, czego ja chcę dla chwały Boga, jak Bóg chce dla swej chwały tego wszystkiego, czego On chce”, tzn. aby upodabniać się coraz bardziej do woli Boga, aby chcieć i czynić jedynie i zawsze to wszystko dla Jego chwały.