W sali senatorskiej na Zamku Królewskim na Wawelu wręczona została Janinie Ochojskiej-Okońskiej - prezes Polskiej Akcji Humanitarnej - Nagroda im. Jerzmanowskich. Ochojska z ideą niesienia pomocy humanitarnej „EquiLibre” zetknęła się w Paryżu, gdzie została wolontariuszką. A w 1992 r. założyła biuro Fundacji „EquiLibre” w Warszawie. W 1994 r. powstała Polska Akcja Humanitarna (PAH), która dotąd pomogła ofiarom wojen, kataklizmów i biedy w 39 krajach. Obecnie prowadzi misje w Sudanie, Palestynie i Afganistanie.
Jak zapowiedziała laureatka, środki pozyskane z nagrody przeznaczone zostaną m.in. na pomoc ofiarom konfliktu w Strefie Gazy oraz w Afganistanie.
Nagroda, nazywana także polskim Noblem, upamiętnia 100. rocznicę śmierci Erazma Jerzmanowskiego. Pierwszą nagrodę w 1915 r. otrzymał metropolita krakowski kard. Adam Stefan Sapieha - za działalność filantropijną. Wśród laureatów „polskiego Nobla” byli m.in. Henryk Sienkiewicz, Ignacy Paderewski, s. Maria Samuela, felicjanka, założycielka kuchni dla ubogich.
Po II wojnie światowej walory fundacji (Akademii Umiejętności) przestały istnieć i dopiero po 1989 r. Polska Akademia Umiejętności znalazła w końcu zrozumienie i życzliwość u władz samorządowych Małopolski. W budżecie województwa małopolskiego przewidziano 100 tys. zł na nagrodę, a laureatów reaktywowanej nagrody wyłania komitet złożony z przedstawicieli Polskiej Akademii Umiejętności, Urzędu Marszałkowskiego i przedstawicieli Towarzystwa Przyjaciół Prokocimia.
* * *
Erazm Jerzmanowski urodził się w rodzinie ziemiańskiej o tradycjach patriotycznych, po powstaniu styczniowym i wojnie francusko-pruskiej znalazł się w Stanach Zjednoczonych, gdzie zgromadził fortunę, prowadząc interesy w branży gazowniczej. W 1895 r. powrócił do Polski, gdzie kupił majątek w krakowskim Prokocimiu i osiadł w nim.
Zasłynął jako działacz społeczny, filantrop. Zarówno wśród Polonii w Stanach Zjednoczonych, jak i w Galicji fundował m.in. szkoły ludowe, ochronki, kościoły. Nie miał dzieci, więc, wraz z żoną Anną, zapisał swój majątek krakowskiej Akademii Umiejętności, aby ta przez nagrody honorowała wybitnych Polaków religii rzymsko-katolickiej, którzy niosą pożytek ojczyźnie przez swoje prace naukowe, literackie i działalność społeczną. Stąd też nazwa nagrody: polski Nobel.
Pomóż w rozwoju naszego portalu