Przed dziesięcioma laty ukazał się w Białym Kruku bestsellerowy album „Tajemnica kamedułów” ze zdjęciami Adama Bujaka, poświęcony krakowskiemu eremowi na Srebrnej Górze. W wydanym na początku września albumie „Legenda białych braci” krakowskie wydawnictwo powraca do tematyki kamedulskiej, opowiadając równie pięknie o pustelni bieniszewskiej na Sowiej Górze, położonej w puszczy niedaleko Kazimierza Biskupiego. Do Bieniszewa kameduli sprowadzeni zostali w drugiej połowie XVII wieku. Klasztor przeszedł zmienne i dramatyczne koleje losu. Dziś jest jednym z dwóch pozostałych w Polsce czynnych kamedulskich eremów.
Kameduli to zakon pustelniczy o bardzo surowej regule. Mnisi żyją za ścisłą klauzurą, nie opuszczając klasztornych murów. Mieszkają w osobnych domkach, noszą białe habity i długie brody, nie spożywają mięsa, zobowiązani są do milczenia. Osoby z zewnątrz nie mają wstępu za furtę. Dla Adama Bujaka, który od wielu lat zaprzyjaźniony jest z polskimi kamedułami, ponownie uczyniono wyjątek. Mógł zamieszkać w eremie i uczestniczyć w życiu kamedulskiej wspólnoty. Wstawał o 3.30 w nocy, udawał się na modlitwy w chórze zakonnym, na poranną Eucharystię, przypatrywał się codziennym, wykonywanym w milczeniu zajęciom mnichów, uczestniczył w rzadkich chwilach rekreacji. Adam Bujak znakomicie rozumie życie kamedułów i potrafi wczuć się w ich duchowość. Fotografuje niejako „od wewnątrz” - tak jakby był jednym z nich.
Puszcza, gdzie położona jest pustelnia bieniszewska, to miejsce związane z żywym od dziesięciu wieków kultem Pięciu św. Braci Męczenników. Byli oni protoplastami kamedułów - uczniami św. Romualda, benedyktyna, który założył kamedulski zakon. Dwaj z nich pochodzili z Włoch - Jan i Benedykt. Przybyli na polskie ziemie w celach misyjnych z pustelni Pereum w 1001 r. lub na początku 1002 r. Dołączyli do nich tutejsi bracia - Barnaba, Mateusz, Izaak i Krystyn. W 1003 r. wszyscy oprócz Barnaby zginęli śmiercią męczeńską. Kilka lat później św. Bruno z Kwerfurtu (w tym roku mija tysiąc lat od jego śmierci) napisał ich żywot.
Od fragmentów tego żywota oraz kalendarium obecności kamedułów i kultu Pięciu Braci Męczenników na ziemiach polskich rozpoczyna się album „Legenda białych braci”. Na fotografiach widzimy starodawną Puszczę Bieniszewską z prastarym drzewostanem i ukrytymi pośród drzew kapliczkami. Niezwykłe są też zdjęcia z lotu ptaka, dzięki którym znakomicie widać, jak bardzo odosobniona i ukryta w leśnej gęstwinie jest bieniszewska pustelnia. Na kartach albumu podziwiamy też piękne i malownicze jezioro Skąpe i Kazimierz Biskupi - miejsca związane z kultem Pięciu Braci.
Okoliczni mieszkańcy są bardzo silnie związani z eremem, mimo jego odosobnienia, i z położoną w jego obrębie świątynią. W odróżnieniu od pustelni krakowskiej, co tydzień w niedzielnej Mszy św. mogą uczestniczyć wierni. Niektórzy pokonują pieszo dziewięciokilometrową drogę każdej niedzieli, aby właśnie tu, wspólnie z ojcami kamedułami, modlić się podczas Eucharystii. Na doroczny odpust związany ze świętem Narodzenia Matki Bożej, 8 września, przybywa kilkadziesiąt tysięcy pielgrzymów. O. Ambroży Białucha, przeor bieniszewskiego klasztoru, podkreślił podczas prezentacji albumu, że powstał on także z myślą o rzeszach tych wiernych przybywających do ich kościoła.
Fotografie w albumie przybliżają życie bieniszewskich eremitów, dzień powszedni i święta, pokazują erem, kościół, kapitularz. Możemy przypatrzeć się zarówno modlitwie (ora), jak i pracy (labora) mnichów. Jesteśmy świadkami modlitw we wspólnocie i Mszy św. w czasie roku liturgicznego. Szczególnie poruszające jest zdjęcie ze Środy Popielcowej - jeden z ojców posypując głowę brata popiołem, kreśli na ogolonej głowie pokaźny znak krzyża. W albumie widzimy braci zbierających owoce we własnym sadzie, siejących zboże, bronujących pole, łowiących ryby w jeziorze. Jeden z ojców jest znakomitym krawcem, a inny - słynie z wyrobu różańców. Adam Bujak zabrał nas też na rzadkie chwile rekreacji, czyli odpoczynku kamedułów poza eremem - szczególnie piękne są zdjęcia z kuligu oraz spotkania przy ognisku.
Album w szerszym kontekście opowiada też o chlubnych początkach kształtowania się polskiej państwowości, wpisanej w początki chrześcijaństwa i czasy panowania Bolesława Chrobrego. Książkę zamyka esej wybitnego historyka - prof. Henryka Samsonowicza, który w nawiązaniu do misji Pięciu Braci Męczenników opisuje wkład Polski do kultury europejskiej. Warto przytoczyć jego fragment: „Jeśli walorem kultury Europy jest jej różnorodność, to została ona znacząco zwiększona dzięki wejściu do niej ziem polskich. Dobre samopoczucie Europy, co więcej zaś - poczucie jej tożsamości kulturalnej zostało potwierdzone, między innymi, wydarzeniami, które nastąpiły w naszym kraju. Dały one także Polakom świadectwo, że ich państwo należy do kręgu chrześcijaństwa. Wydarzenia sprzed 1000 lat stanowią część naszego dziedzictwa kultury”.
Kultury o korzeniach chrześcijańskich, co trzeba coraz mocniej i coraz głośniej podkreślać. Jednym z jej wyznaczników i jej głosicieli byli katoliccy mnisi. Najpierw benedyktyni, a potem inni, także kameduli wywodzący się wprost z benedyktyńskiego szczepu. Trzeba więc znać ich dzieje, a co za tym idzie ich wielowiekowy wkład w dorobek chrześcijańskiej Europy.

„Legenda białych braci”, Wydawnictwo Biały Kruk, album, fotografie: Adam Bujak, teksty: św. Brunon z Kwerfurtu, prof. Henryk Samsonowicz, kompozycja wydawnicza, wybór i grafika: Leszek Sosnowski,176 str., 23,5x29 cm, papier kredowy błyszczący, 170 g, oprawa twarda, obwoluta, ISBN: 978-83-7553-054-4, cena detal. - 99 zł.