Opowiadanie o pierwszym rozmnożeniu chlebów jest zawarte we wszystkich czterech Ewangeliach. Pielgrzymi chrześcijańscy już w IV wieku umiejscawiali ten cud po zachodniej stronie jeziora Genezaret, w pobliżu Kafarnaum, u stóp Góry Błogosławieństw. Tradycja starożytna uważała tę okolicę za miejsce szczególnie ulubione przez Jezusa. Świadczą o tym trzy sanktuaria związane z wydarzeniami ewangelicznymi: kościoły Rozmnożenia Chleba oraz Prymatu św. Piotra i kaplica na Górze Błogosławieństw. Dzisiaj miejsce to nosi arabską nazwę Tabga, co jest uproszczeniem dawnej nazwy greckiej Heptapegon – „Siedem źródeł”.
Pierwszą wzmiankę o tym miejscu zostawiła w końcu IV wieku pątniczka Egeria: „Opodal (Kafarnaum) widać kamienne stopnie, na których stał Pan. Tam też nad jeziorem leży łąka bogata w trawę i liczne palmy. Obok nich siedem źródeł bogatych w wodę. Na tej właśnie łące Pan nakarmił lud pięcioma chlebami i dwoma rybami. Kamień, na którym Pan położył chleby, zamieniono w ołtarz. Pielgrzymi odłamują kawałki tej skały jako relikwie. Obok biegnie droga, przy której Mateusz pobierał cło. Na pobliskiej górze mieści się grota, przy której Pan wygłosił błogosławieństwa”.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Świadectwo Egerii potwierdziły współczesne wykopaliska, prowadzone przez franciszkańskich archeologów. W ruinach bazyliki bizantyjskiej zachowały się piękne mozaiki podłogowe, które przedstawiają miejscową faunę i florę. Nieco późniejsza mozaika mieści się między ołtarzem i apsydą: wyobraża ona kosz pełen chlebów, a po jego bokach dwie ryby. Jest to najpiękniejsze potwierdzenie autentyczności tego miejsca, którym opiekują się benedyktyni. W 1982 r. zakończono budowę nowego kościoła, który upamiętnia cud rozmnożenia chleba i ryb. Można w nim oglądać pozostałości fundamentów pierwotnej budowli, a w niej – zachowane mozaiki, dobrze znane z licznych reprodukcji.
Symbolika pięciu chlebów i dwóch ryb wiąże się z grecką nazwą „Siedem źródeł”, którą wcześnie nadano temu miejscu. Sakramentalna wymowa tego symbolu jest oczywista. Już w Starym Testamencie chleb zapowiada Eucharystię. Chleby „pokładne” składano w świątyni na osobnym stole przed obliczem Pana. Wyobrażały one prawdziwy „chleb życia” , który pochodzi od Boga i do Niego prowadzi. Chleb jako symbol Eucharystii jest najczęstszym motywem sztuki katakumbowej. Podobne znaczenie ma przedstawienie ryby z koszem pełnym chlebów (rzymskie katakumby św. Kaliksta). Grecka nazwa ryby (ichthys) stanowiła już w II wieku kryptonim wyznania wiary (Jezus Chrystus Syn Boży Zbawiciel). W tym samym czasie inskrypcja nagrobna biskupa Abercjusza z Hierapolis mówi o świętej Uczcie ofiarnej. Czytamy tam: „Wiara wszędzie była mi przewodniczką; zostawiała mi wszędzie jako pokarm Rybę ze źródła, bardzo wielką i czystą, którą ujęła Dziewica Niepokalana”.