Reklama

Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w gminie Sterdyń

Niedziela podlaska 37/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wznoszenie kapliczek, figur i krzyży przy drogach lub w przydomowych ogródkach to zwyczaj bardzo stary i szeroko rozpowszechniony. W gminie Sterdyń w każdej miejscowości znajduje się kapliczka, figura lub krzyż przydrożny. Mają one własną wymowę i symbolikę. Mieszkańcy wsi w chwilach dla nich istotnych lub trudnych gromadzili się przy nich. Przed umieszczonymi w kapliczkach wizerunkami świętych modlili się o dobre plony, pogodę lub uchronienie od nieszczęścia i klęsk losowych. Dawniej w miesiącach - maj i październik ludność wiejska gromadziła się przy kapliczce lub krzyżu, by oddać cześć Matce Bożej, śpiewając Litanię Loretańską czy też modlitwę różańcową. Tylko w nielicznych miejscowościach ten piękny zwyczaj przetrwał do dziś.
Kapliczki, figury i krzyże przydrożne są świadectwem głębokiej wiary ludu wiejskiego, wyrażającej się w praktykach religijnych codziennego życia oraz poprzez zewnętrzne oznaki czci. Marianna Bakońska - ludowa poetka z miejscowości Chądzyń wspomina: „W dawnych czasach stawiane były krzyże na początku wsi, aby odeszła epidemia chorób: moru, cholery, czerwonki czy hiszpanki. Były to krzyże dwuramienne, tzw. przebłagalne. Gdy zdarzyło się we wsi, że ktoś w bójce zabił drugiego człowieka, wówczas za pokutę miał postawić krzyż, by zmazać swoją winę. Były to krzyże pokutne, jednoramienne. Na brzegu wsi stawiano również kapliczki. W naszej wsi zachowała się kapliczka postawiona 25 listopada 1869 r. Na końcu wsi też stoi kapliczka, ale czas i złe pogody zatarły datę jej powstania. Stawiano też figury św. Jana Nepomucena, który miał bronić od powodzi, oraz św. Floriana i św. Agaty, które broniły wieś od ognia. Kapliczki zaś miały chronić wieś od wejścia do niej zła i rozpusty”.
Najcenniejszą na terenie gminy Sterdyń jest przypałacowa kapliczka arkadowa w Sterdyni, która mieści w swym wnętrzu XVIII-wieczną drewnianą figurę św. Floriana - patrona strażaków. Innym cennym obiektem jest kamienna statua Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej, znajdująca się również w Sterdyni, przy skrzyżowaniu dróg do Sokołowa Podlaskiego i Jabłonny Lackiej. Na czworokątnym wysokim cokole z piaskowca ustawiona jest polichromowana figura Matki Bożej, wykonana w 1856 r. przez Konstantego Hegla. Front cokołu statuy zdobi wyryty napis: „O Maryjo! Bez grzechu poczęta, módl się za nami, którzy się do ciebie uciekamy” i dalej: „Na cześć i pamiątkę ogłoszenia dogmatu Niepokalanego Poczęcia NP Maryi przez papieża Piusa IX d. 8 grudnia 1854 r.”. Po drugiej stronie, na prawym boku postumentu, znajduje się następujący tekst: „Witaj Królowo nieba, Matko litości, witaj Nadziejo nasza w smutku i żałości”, a dalej czytamy: „Papież Pius IX w dniu 27 kwietnia 1856 r. udzielił sto dni odpustu wiernym odmawiającym tu trzy razy Zdrowaś Maryjo i raz Witaj Królowo”. Na lewym boku cokołu wyryto słowa: „Gwiazdo morza! Odwróć od nas głód, mór ciężki”.
Figura Matki Bożej została wykonana z inicjatywy i funduszu Pauliny i Ludwika Górskich - ówczesnych właścicieli dóbr sterdyńskich. Potwierdza to umieszczona na tylnej ścianie cokołu inskrypcja: „Ludwik i Paulina z hr. Krasińskich Górscy figurę tę postawili w r. 1856”.
Okazała murowana kapliczka o niespotykanych rozmiarach znajduje się pośrodku miejscowości Nowe Mursy. Zbudowano ją w latach 30. XX wieku. Wewnątrz znajduje się figura Chrystusa z gorejącym Sercem. Obok kapliczki jest usytuowany wysoki, drewniany, łaciński krzyż.
W 1858 r. w miejscowości Seroczyn wybuchł pożar spowodowany uderzeniem pioruna, podczas którego spłonęła północna część wioski. Na pamiątkę tego nieszczęścia i z prośbą o dalszą opiekę Bożą Paulina Górska (właścicielka dóbr sterdyńskich) w 1861 r. wzniosła pośrodku wsi kapliczkę, która stoi do dzisiaj.
Powszechnie wznoszono kapliczki murowane w postaci słupów lub filarów na rzucie kwadratu lub prostokąta z małym wnętrzem mieszczącym tylko przedstawienie osoby Bożej lub świętego. Często mają formę dwukondygnacyjną, zdobione są gzymsami i płycinami o różnych kształtach. Nakryte są daszkami namiotowymi lub krzyżującymi się dwuspadowymi. Do tego typu należą m.in. kapliczki w miejscowościach: Łazów, Kamieńczyk, Padarewek i Szwejki - datowane na pierwszą połowę XX wieku.
Najliczniej na terenie gminy występują krzyże przydrożne. Wykonane są z różnych materiałów: drewna, betonu, metalu lub kamienia. Drewniane krzyże zniszczone upływem czasu często zastępowane są metalowymi.
Kapliczki czy też krzyże wznoszone są dla upamiętnienia ważnych wydarzeń historycznych. Świadczy o tym m.in. krzyż w miejscowości Lebiedzie upamiętniający odzyskanie niepodległości w 1918 r. Przy skrzyżowaniu dróg w 1929 r. ustawiono żeliwny krzyż na rusztowanym z cegły cokole, na którym zamocowano marmurową tablicę z wyrytą inskrypcją: „W r. X-lecia wskrzeszenia państwa polskiego stowarzyszenia spółdzielcze w Sterdyni tę pamiątkę ofiarowują dn. 3 - V - 1929 r.”. Na terenie gminy znajduje się jeszcze wiele kapliczek, które zachowały się z dawnych lat, jak i tych wznoszonych współcześnie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

W Radomiu odbyły się uroczystości pogrzebowe bpa Piotra Turzyńskiego

2025-04-22 15:44

[ TEMATY ]

pogrzeb

Radom

bp Turzyński

EpiskopatNews/flickr.com

Tłumy wiernych, ponad 30 biskupów i arcybiskupów, 300 księży, wzięło udział w uroczystościach pogrzebowych biskupa Piotra Turzyńskiego - biskupa pomocniczego diecezji radomskiej, delegata KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej i ds. Duszpasterstwa Nauczycieli. Mszy świętej w katedrze Opieki NMP w Radomiu przewodniczył 22 kwietnia abp Wacław Depo, metropolita częstochowski. W koncelebrze uczestniczyli: Prymas Polski abp Wojciech Polak i abp Adrian Galbas, bp Marek Marczak i bp Marek Solarczyk.

Bp Piotr Turzyński zmarł w poniedziałek, 14 kwietnia, w 61. roku życia po długiej chorobie nowotworowej. W lutym obchodził 10. rocznicę święceń biskupich. W kapłaństwie przeżył 37 lat. Został pochowany w Grobowcu Biskupów Radomskich na cmentarzu przy ul. Limanowskiego w Radomiu.
CZYTAJ DALEJ

Watykan/ Komunikat: Znana przyczyna śmierci papieża

2025-04-21 20:07

[ TEMATY ]

śmierć Franciszka

Grzegorz Gałązka

Powody śmierci Papieża: udar mózgu, śpiączka i niewydolność krążeniowa.

Papież Franciszek zmarł o godz. 7.35. w swoim apartamencie w Domu Świętej Marty w Watykanie. Powody zgonu to: udar mózgu, śpiączka i nieodwracalna niewydolność krążeniowa. Stwierdził oficjalnie prof. Andrea Arcangeli, dyrektor zarządu Zdrowia i Higieny Państwa Miasta Watykańskiego.
CZYTAJ DALEJ

Skandal! Zatrzymano księdza, który skrytykował dr Gizelę Jagielską

2025-04-23 15:28

[ TEMATY ]

aborcja

Oleśnica

Adobe Stock

Ksiądz z Krosna na Podkarpaciu jest wśród czterech osób zatrzymanych przez dolnośląską policję w związku z ich krytycznymi wypowiedziami i komentarzami wobec dr Gizeli Jagielskiej, która przeprowadziła aborcję w 36. tygodniu ciąży. O sprawie jako pierwsza napisała „Gazeta Wyborcza”. Jej doniesienia potwierdziła Kaja Godek, która szeroko odniosła się do sprawy w swoich mediach społecznościowych.

Myśleliście, że w sprawie zabójstwa w Oleśnicy nikt nie pójdzie do aresztu?
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję