Kluby Inteligencji Katolickiej zaistniały w Polsce w latach
pięćdziesiątych, na tle historycznych wydarzeń 1956 r. Ogólny upadek
gospodarki PRL-u i polityczna kompromitacja ówczesnych władz stały
się podłożem do powstania ruchu ludzi światłych, zmierzających do
intelektualnego i religijnego odrodzenia narodu. Podczas tzw. odwilży
politycznej, władza ludowa pozwoliła na działalność KIK-ów. Powstało
ich wtedy 20, lecz zarejestrowano zaledwie 5; w Warszawie, Krakowie,
Wrocławiu, Toruniu i Poznaniu.
Powstanie Klubu Inteligencji Katolickiej w Krośnie wiąże
się z miejscową "Solidarnością", której uchwała, jako Podkarpackiego
Regionalnego Komitetu Założycielskiego, podjęta na plenarnym posiedzeniu
28 listopada 1980 r., zapowiadała utworzenie Klubu. W zebraniu założycielskim
krośnieńskiego KIK-u, 18 grudnia 1980 r., uczestniczyło 25 osób,
w tym 3 kapłanów. Spośród tego grona wybrano tymczasowy zarząd, traktowany
jako komitet założycielski, w składzie: Stanisław Kowalewski, Zbigniew
Pawłowski, Marian Chudoba, Zygmunt Błaż, Barbara Janusz i Grzegorz
Juszczęć. Opracowany przez mecenasa Zbigniewa Pawłowskiego statut
Klubu wyznaczał konkretne cele pracy i działania: pogłębienie intelektualne
i moralne w oparciu o naukę Kościoła katolickiego, tworzenie kultury
intelektualnej, artystycznej i obyczajowej, poszukiwanie właściwych
postaw społecznych i przeciwstawianie się złu.
Komitet założycielski spotkał się z życzliwością i pasterskim
błogosławieństwem ze strony przewodniczącego Komisji Episkopatu Polski
ds. apostolstwa świeckich - kard. Franciszka Macharskiego, biskupa
przemyskiego - Ignacego Tokarczuka i sekretarza Konferencji Episkopatu
Polski - bp. Bronisława Dąbrowskiego. Z takim moralnym poparciem,
komitet założycielski, 23 grudnia 1980 r., zwrócił się do miejscowego
Urzędu Wojewódzkiego z prośbą o rejestrację Klubu Inteligencji Katolickiej
w Krośnie. W tym samym czasie czyniono starania o utworzenie filii
KIK-u w Jaśle, Sanoku i Lesku. 23 stycznia 1981 r. Urząd Wojewódzki
odmówił zarejestrowania Klubu, ale po odwołaniu się do Ministerstwa
Spraw Wewnętrznych, 17 lutego 1981 r., KIK krośnieński został zarejestrowany
jako legalne stowarzyszenie.
Uroczysta inauguracja istnienia i działalności krośnieńskiego
KIK-u odbyła się 8 marca 1981 r. Rozpoczęła ją Msza św. celebrowana
w miejscowej farze przez bp. Ignacego Tokarczuka, który spotkał się
później z członkami Klubu w historycznej sali nad zakrystią. Na pierwszym
walnym zebraniu, w kwietniu 1981 r., wybrano stały Zarząd. Pierwszym
jego prezesem został mgr inż. Stanisław Kowalewski, kierownikiem
filii Jasło - Marian Matysik, zaś filii Sanok - Eugeniusz Chytła.
Obowiązki kapelana Klubu podjął wikariusz z fary, ks. Andrzej Skiba.
Zarząd ustalił, iż każdego 16. dnia miesiąca będzie odprawiana Msza
św. w intencji Ojca Świętego Jana Pawła II oraz całego Klubu, który
liczył wtedy 60 członków.
Pierwszy rok działalności krośnieńskiego KIK-u, na tle
solidarnościowego przebudzenia polskiego narodu, wypełniały odczyty
zapraszanych katolickich redaktorów i uczonych, pielgrzymka na Jasną
Górę w dniach czerwcowych, włączenie się w radosne Boże Ciało - po
wielu latach ulicami Krosna podjęcie comiesięcznych spotkań biblijnych,
udział w spotkaniu z delegatami regionu na I Zjazd "Solidarności",
otwarcie biblioteki Klubu przy kościele Ojców Kapucynów. Wszystko
to zostało nagle przerwane 13 grudnia 1981 r., ogłoszeniem w Polsce
stanu wojennego. W konsekwencji wojewoda krośnieński zawiesił działalność
Klubu. Zarekwirowane zostały wszystkie dokumenty i pieczęcie. Czterech
członków Klubu zostało internowanych. W stanie wojennym członkowie
Klubu gromadzili się na comiesięcznych Mszach św., odprawianych w
kościele Ojców Kapucynów, uważając iż "Modlić się nikt nam nie zabroni"
.
Na początku 1983 r. zostały podjęte starania przez ks.
Bronisława Jastrzębskiego, proboszcza fary, i prezesa Klubu Stanisława
Kowalewskiego, by mogła być wznowiona działalność klubowa. Krośnieński
Urząd ds. Wyznań udzielił na to zezwolenia 12 kwietnia 1983 r. Wznawiając
legalną działalność, Klub przystąpił do zorganizowania I Tygodnia
Kultury Chrześcijańskiej, który odbył się w Krośnie, Jaśle i Sanoku
w dniach 2-9 października 1983 r. Odczyty, prelekcje, nabożeństwa,
występy artystyczne, ukierunkowane były na naukę społeczną Kościoła
i nauczanie Jana Pawła II. Walne zebranie Klubu 22 czerwca 1984 r.
wybrało nowy Zarząd, a jego prezesem została mgr Helena Kwolek, kierująca
Klubem do czasów obecnych. Klub liczył wówczas 159 członków.
W następnych latach organizowane były kolejne Tygodnie
Kultury Chrześcijańskiej. Ich tłem była zwyczajna praca klubowa,
rozciągająca się na poszczególne pory i miesiące upływających lat.
Od 20 czerwca 1985 r. została ona podjęta przez trzy wykrystalizowane
sekcje Klubu; wiedzy społecznej Kościoła i wiedzy religijnej, pomocy
społecznej i pielgrzymkowo-turystyczną. Od początku organizowano
spotkania członków Klubu na odczyty i prelekcje, które podejmowali
redaktorzy ówczesnego Tygodnika Powszechnego, Więzi, Znaku, naukowcy
KUL i PAT. Urządzane były wieczory artystyczne, spotkanie autorskie,
chwile pieśni i poezji, dni filmu religijnego, często z udziałem
znanych artystów (H. Mikołajska, B. Horawianka, M. Voit, P. Szczepanik,
A. Nehrebecka, A. Dmochowska). W bibliotece klubowej kolportowano
prasę katolicką i religijne książki. W tradycję Klubu wpisały się
na stałe wspólne "opłatki" bożonarodzeniowe i wielkanocne "święcone"
. Miesiąc maj gromadził członków klubowych przy białobrzeskiej kapliczce
przydrożnej na modlitewną "majówkę", zaś Dzień Zaduszny wzywał ich
na stary krośnieński cmentarz, by modlić się za swoich zmarłych Ojców
i za Ojczyznę.
Klubowa sekcja pomocy społecznej organizowała zbiórki
darów dla pensjonariuszy Domu Seniorów w Dębowcu i w Moczarach, odwiedzając
ich. Wspierała także dzieci z Ukrainy podczas ich pobytu w Polsce.
Prowadziła również akcję pomocy na terenie Krosna.
Każdego roku przedstawiciele krośnieńskiego KIK-u uczestniczyli
w ogólnopolskiej pielgrzymce Klubów na Jasną Górę. W ciągu kolejnych
lat pielgrzymowali do Komańczy, Lichenia, Warszawy, Niepokalanowa,
Kalwarii Pacławskiej, Leżajska, Jarosławia, Przemyśla, Dukli, Ludźmierza.
Szczególną pielgrzymkę przeżył Klub w dniach 17 października - 1
listopada 1986 r., spotykając się na specjalnej audiencji w Rzymie
z Ojcem Świętym Janem Pawłem II. Kolejne spotkania z Papieżem przeżywali
członkowie Klubu w Tarnowie - 10 czerwca 1987 r., a już w szczególny
sposób na swojej rodzinnej ziemi w Krośnie 10 czerwca 1997 r.
KIK krośnieński od początku był bardzo wnikliwie inwigilowany
przez ówczesne organa władzy ludowej. Przejawem tego były urzędowe
upomnienia, zarzuty, stawiane wymagania co do jego działalności.
Klub odczuwał nieustanne wsparcie ze strony biskupa przemyskiego
Ignacego Tokarczuka, zaznaczając w swojej Kronice cztery bardzo ważne
z nim spotkania w latach: 1981, 1985 1988 i 1995.
10 lutego 1991 r. Klub obchodził skromnie swoje 10-lecie.
W uroczystościach przewodniczył biskup pomocniczy Edward Białogłowski.
Od 1994 r. w sposób wyraźny osłabła działalność klubowa. Wielu członków
znalazło sobie miejsca w innych organizacjach społeczno-religijnych.
Obchody 20-lecia Klubu - 28 stycznia 2001 r. - przeżywane z miejscowymi
kapłanami; dziekanem, proboszczem i kapelanem, mimo rozmaitych przeciwności,
były powodem do odczuwania przez KIK w Krośnie świadomości dobrze
wypełnionego społecznego obowiązku wobec samych siebie, swojej ojczystej
ziemi i lokalnego Kościoła.
Pomóż w rozwoju naszego portalu