Śladami ks. Sopoćki w Warszawie

Reklama

Księdzu Michałowi Sopoćce nasza parafia zawdzięcza istnienie - mówi wprost ks. Stanisław Szlassa, obecny proboszcz parafii Matki Bożej Królowej Polski i dodaje. - To dzięki jego staraniom został odbudowany kościół na Marymoncie. Zrobili to żołnierze, których był kapelanem w latach 20. ubiegłego wieku. Już później w bocznym ołtarzu kościoła został zamontowany obraz „Jezu ufam Tobie”, który ks. Sopoćko widział i zatwierdził.
W parafialnej kronice zachowały się pojedyncze zdjęcia duchownego oraz takie, na których kapłan pozuje razem z Chórem Marymonckim. Są też wypiski z gazet na temat świątyni pochodzące z 1924 r. - Parafianie wiedzą, jak wiele zawdzięczamy ks. Sopoćce - mówi Proboszcz: - 28 września grupa pielgrzymów z Marymontu jedzie do Białegostoku, aby uczestniczyć w jego beatyfikacji.
W stolicy Podlasia ks. Sopoćko zamieszkał w 1947 r. i spędził tam dwadzieścia osiem lat. Wcześniej jego życie związane było z Wileńszczyzną. Pobyt w Warszawie, to raptem sześć lat (1918-1924). I choć był to czas przerywany wieloma wyjazdami, to i tak pokazują one, jak nietuzinkowym kapłanem był ks. Michał.
Za kilka dni minie równo 90 lat jak nieznany nikomu ksiądz z Kresów przyjechał do Warszawy. - Wyjazd z Taboryszek, gdzie od 1914 r. ks. Michał Sopoćko pełnił posługę wikariusza, spowodowany był zamiarem studiowania. Ale również tym, że jego praca przeszkadzała Niemcom - mówi „Niedzieli” ks. dr Henryk Ciereszko, wykładowca Archidiecezjalnego Seminarium Duchownego w Białymstoku. - Ks. Sopoćko budował kaplice, zakładał ośrodki duszpasterskie oraz krzewił działalność oświatową i patriotyczną. I to nie podobało się okupantom - dodaje.

Niepodległość i choroba

Reklama

6 października 1918 r. ks. Sopoćko zapukał do drzwi warszawskiego konwiktu teologicznego przy ul. Traugutta 1. Tego dnia przyjechał z Wilna razem z innymi uciekinierami ze Wschodu. Dzień później kapłan zapisał się na wymarzony kierunek na Uniwersytecie Warszawskim. Nie dane było mu jednak nacieszyć się studiowaniem. Wkrótce zachorował na tyfus brzuszny.
Gdy miesiąc później władzę w Warszawie przejmowali Polacy, a kraj odzyskiwał suwerenność po ponad 120 latach niewoli, kapłan walczył o życie w Szpitalu Świętego Ducha. Wygrał walkę z chorobą, niemniej osłabiła ona organizm do tego stopnia, że nie było mowy o powrocie na Uniwersytet. Okres rekonwalescencji ks. Sopoćko spędził w podwarszawskich parafiach. Najpierw w Ząbkach, a następnie na Bielanach. W tym drugim miejscu księża marianie prowadzili gimnazjum i internat.
Spotkanie z młodzieżą i ich problemami okazały się bardzo ważne dla kapłana. Kilka lat później napisał pionierską pracę na temat alkoholizmu wśród uczniów szkół podstawowych i średnich. Niektóre z wniosków zawartych w pracy ks. Michała zostały wykorzystane przy tworzeniu ustawy antyalkoholowej.
Na początku 1919 r. ks. Sopoćko wrócił do stolicy. Jednak powrót na Uniwersytet znowu okazał się niemożliwy. Uczelnia była zamknięta z powodu wojny z sowiecką Rosją. Większość żaków zaciągnęła się do wojska. Odczuwający nadal skutki choroby, ks. Sopoćko zaczął codziennie odprawiać nabożeństwa w kościele św. Barbary. Wkrótce jednak i on zgłosił się do wojska. Stało się to po tym, gdy znajomy kapłan z Wilna powiedział mu, że w wojsku brakuje kapelanów.
Pierwszym zadaniem ks. Sopoćki była funkcja kapelana w organizowanym w Warszawie szpitalu dla rannych. Obowiązków - jak pisał we wspomnieniach - nie było dużo. Miał za to czas na samodzielne dokształcanie się.
Ze wschodu dochodziły jednak coraz gorsze informacje. Rosjanie przełamali polską obronę i przechodzili do ofensywy. W takich okolicznościach ks. Sopoćko przyszedł do kurii i poprosił o przeniesienie na front. Biskup polowy Wojska Polskiego Stanisław Gall mianował go kapelanem Wileńskiego Pułku Strzelców i oddelegował do Wołkowyska. Na bezpośrednim zapleczu wojny ks. kapitan Sopoćko odprawiał Msze św., niósł posługę i sakramenty umierającym żołnierzom. Dla rannych zorganizował też szpital polowy. Do prac pomocniczych w placówce namówił miejscową ludność.
Trudne warunki i ciągła zmiana miejsc spowodowały, że kapłan ponownie zachorował na tyfus. Komisja lekarska kazała mu bezzwłocznie wyjechać na kurację w góry.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Bratnia Pomoc Żołnierska

Reklama

Na początku września 1919 r. ks. Sopoćko po raz trzeci wrócił do stolicy. Biskup polowy przydzielił mu kolejne zadania. Tym razem miał posługiwać m.in. w Kościuszkowskim Oddziale Szkoleniowym dla Saperów na Powązkach i I Pułku Saperów na Marymoncie, zajmował się też młodzieżą.
Do nowych obowiązków kapłana należały pogadanki z żołnierzami oraz prowadzenie dla nich wykładów z dogmatyki i historii Kościoła. Z kolei na spotkaniach z podoficerami ks. Sopoćko miał poruszać sprawy związane z wychowaniem patriotycznym. - Te ostatnie wykłady zyskały taką rangę w oczach dowództwa Wojska Polskiego, że kazano je opublikować i rozprowadzić wśród wszystkich żołnierzy - mówi ks. prof. Stanisław Strzelecki, późniejszy uczeń i przyjaciel ks. Sopoćki. Publikacja nosiła tytuł „O obowiązkach wobec Ojczyzny”.
Kiedy w lipcu 1920 r. bolszewicy zaczęli zagrażać stolicy, ks. Sopoćko zaczął zbierać fundusze na dozbrojenie armii wśród ludności cywilnej. Zorganizował też Straż Obywatelską, która miała zapobiegać działaniom dywersyjnym, jakie w stolicy prowadzili sympatycy Moskwy. - W odwecie komuniści zorganizowali napad na ks. Sopoćkę. Stało się to w nocy, kiedy wracał ze szpitala od rannych. Na szczęście żołnierze w koszarach usłyszeli jego wołanie i przyszli kapłanowi z pomocą - opowiada ks. Ciereszko.
Oprócz głównych obowiązków wynikających z faktu bycia kapelanem wojskowym, ks. Sopoćko włączył się także w pracę społeczną. Zorganizował szkołę dla sierot oraz Bratnią Pomoc Żołnierską, która wspomagała materialnie wojskowe rodziny. Dla dzieci, które w wyniku działań wojennych zostały sierotami, zorganizował naukę śpiewu i gry na instrumentach. To właśnie wówczas powstał Chór Marymoncki, którego czarno-białe zdjęcie można zobaczyć oglądając kronikę warszawskiej parafii Matki Bożej Królowej Polski.

Studia z teologii i pedagogiki

W wolnych chwilach kapłan rozwijał swoje zainteresowania naukowe. Kiedy ponownie otwarto Uniwersytet ks. Spoćko zaczął uczęszczać nie tylko na zajęcia z teologii moralnej, ale zaczął chodzić również na wykłady z filozofii i prawa. - Zainteresowania naukowe spowodowały, że ks. Sopocko w bardzo metodyczny sposób podszedł do badania objawień s. Faustyny - mówi „Niedzieli” ks. prof. Stanisław Strzelecki.
Studiowanie na UW trzeba było godzić z obowiązkami kapelana wojskowego. Rano ks. Sopoćko odprawiał Mszę św. Następnie udawał się na uczelnię, gdzie słuchał wykładów. A w godzinach popołudniowych znowu pełnił posługę w wojsku. - To wymagało wiele wyrzeczeń i samozaparcia - podkreśla biografista ks. dr Henryk Ciereszko.
Pracę magisterską z teologii ks. Sopoćko obronił w roku 1923. Rok wcześniej zaczął drugie studia na Państwowym Instytucie Pedagogicznym. W 1924 r. napisał pracę „Alkoholizm wśród młodzieży szkolnej”, która została opublikowana w „Przeglądzie Pedagogicznym”. Z pracą tą zapoznali się nauczyciele i lekarze. A także posłowie z sejmowej komisji do walki z alkoholizmem, którzy od tej pory zaczęli zapraszać ks. Sopoćkę na swoje posiedzenia.
O ks. Sopoćce pisały stołeczne gazety, głównie w kontekście budowy kościoła na Marymoncie. Jego pracę dla wojska cenił też Józef Piłsudski. Marszałek często odwiedzał żołnierzy w koszarach i znał osobiście kapelana, którego wiele inicjatyw wspierał.

Powrót na Wileńszczyznę

- Ks. Sopoćko dobrze czuł się w Warszawie. Nie zamierzał stąd wyjeżdżać. Jednak na prośbę biskupa wileńskiego Jerzego Matulewicza zmienił swoje plany. I w grudniu 1924 r. wrócił do Wilna - mówi ks. Strzelecki.
Ks. Michał Sopoćko w powszechnej pamięci znany jest głównie z tego, że był spowiednikiem i kierownikiem duchowym s. Faustyny. Jednak w Warszawie ich drogi się nie przecięły. Późniejsza święta zapukała do furty klasztornej Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia przy ul. Żytniej niecały rok po wyjeździe ks. Sopocki ze stolicy. Kapłan spotkał się po raz pierwszy z s. Faustyną w 1933 r. w Wilnie.
W uroczystościach w Białymstoku weźmie udział niemal 100 tys. osób. Z Warszawy na uroczystość wybiera się wielu pielgrzymów. Oprócz parafian z Marymontu nie zabraknie też zakonnic ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia z ul. Żytniej.
- Ks. Sopoćko wielokrotnie zatrzymywał się w naszym domu, kiedy po wojnie przyjeżdżał do stolicy. Siostry, które go znały podkreślają jego niebywałą skromność - mówi s. Nulla, sekretarka generalna zgromadzenia i podkreśla. - Ksiądz Michał Sopoćko jest naszym łącznikiem ze świętą s. Faustyną. Modliliśmy się o Jego beatyfikację.

Drodzy bracia i siostry, W ostatnich katechezach widzieliśmy, jak czytanie i rozważanie Pisma Świętego w modlitwie osobistej i wspólnotowej otwierają na słuchanie Boga, który do nas mówi i rozbudzają światło, aby zrozumieć teraźniejszość. Dzisiaj chciałbym mówić o świadectwie i modlitwie pierwszego męczennika Kościoła, św. Szczepana, jednego z siedmiu wybranych do posługi miłości względem potrzebujących. W chwili jego męczeństwa, opowiedzianej w Dziejach Apostolskich, ujawnia się po raz kolejny owocny związek między Słowem Bożym a modlitwą. Szczepan został doprowadzony przed trybunał, przed Sanhedryn, gdzie oskarżono go, iż mówił, że „Jezus Nazarejczyk zburzy...[świątynię] i pozmienia zwyczaje, które nam Mojżesz przekazał” (Dz 6, 14). Jezus podczas swego życia publicznego rzeczywiście zapowiadał zniszczenie świątyni Jerozolimskiej: „Zburzcie tę świątynię, a Ja w trzech dniach wzniosę ją na nowo” (J 2,19). Jednakże, jak zauważył św. Jan Ewangelista, „On zaś mówił o świątyni swego ciała. Gdy więc zmartwychwstał, przypomnieli sobie uczniowie Jego, że to powiedział, i uwierzyli Pismu i słowu, które wyrzekł Jezus” (J, 21-22). Mowa Szczepana przed trybunałem, najdłuższa w Dziejach Apostolskich, rozwija się właśnie na bazie tego proroctwa Jezusa, który jako nowa świątynia inauguruje nowy kult i zastępuje ofiary starożytne ofiarą składaną z samego siebie na krzyżu. Szczepan pragnie ukazać, jak bardzo bezpodstawne jest skierowane przeciw niemu oskarżenie, jakoby obalał Prawo Mojżesza i wyjaśnia swoją wizję historii zbawienia, przymierza między Bogiem a człowiekiem. Odczytuje w ten sposób na nowo cały opis biblijny, itinerarium zawarte w Piśmie Świętym, aby ukazać, że prowadzi ono do „miejsca” ostatecznej obecności Boga, jakim jest Jezus Chrystus, a zwłaszcza Jego męka, śmierć i Zmartwychwstanie. W tej perspektywie Szczepan odczytuje też swoje bycie uczniem Jezusa, naśladując Go aż do męczeństwa. Rozważanie Pisma Świętego pozwala mu w ten sposób zrozumieć jego misję, jego życie, chwilę obecną. Prowadzi go w tym światło Ducha Świętego, jego osobista, głęboka relacja z Panem, tak bardzo, że członkowie Sanhedrynu zobaczyli jego twarz „podobną do oblicza anioła” (Dz 6, 15). Taki znak Bożej pomocy, przypomina promieniejące oblicze Mojżesza, gdy zstępował z góry Synaj po spotkaniu z Bogiem (por. Wj 34,29-35; 2 Kor 3,7-8). W swojej mowie Szczepan wychodzi od powołania Abrahama, pielgrzyma do ziemi wskazanej przez Boga, którą posiadał jedynie na poziomie obietnicy. Następnie przechodzi do Józefa, sprzedanego przez braci, którego jednak Bóg wspierał i uwolnił, aby dojść do Mojżesza, który staje się narzędziem Boga, aby wyzwolić swój naród, ale napotyka również wielokrotnie odrzucenie swego własnego ludu. W tych wydarzeniach, opisywanych przez Pismo Święte, w które Szczepan jest, jak się okazuje religijnie zasłuchany, zawsze ujawnia się Bóg, który niestrudzenie wychodzi człowiekowi naprzeciw, pomimo, że często napotyka uparty sprzeciw, i to zarówno w przeszłości, w chwili obecnej jak i w przyszłości. W tym wszystkim widzi on zapowiedź sprawy samego Jezusa, Syna Bożego, który stał się ciałem, który - tak jak starożytni Ojcowie - napotyka przeszkody, odrzucenie, śmierć. Szczepan odwołuje się zatem do Jozuego, Dawida i Salomona, powiązanych z budową świątyni Jerozolimskiej i kończy słowami proroka Izajasza (66, 1-2): „Niebiosa są moim tronem, a ziemia podnóżkiem nóg moich. Jakiż to dom możecie Mi wystawić i jakież miejsce dać Mi na mieszkanie? Przecież moja ręka to wszystko uczyniła” (Dz 7,49-50). W swoim rozważaniu na temat działania Boga w historii zbawienia, zwracając szczególną uwagę na odwieczną pokusę odrzucenia Boga i Jego działania, stwierdza on, że Jezus jest Sprawiedliwym zapowiadanym przez proroków; w Nim sam Bóg stał się obecny w sposób wyjątkowy i ostateczny: Jezus jest „miejscem” prawdziwego kultu. Szczepan przez pewien czas nie zaprzecza, że świątynia jest ważna, ale podkreśla, że „Najwyższy jednak nie mieszka w dziełach rąk ludzkich” (Dz 7, 48). Nową, prawdziwą świątynią, w której mieszka Bóg jest Jego Syn, który przyjął ludzkie ciało. To człowieczeństwo Chrystusa, Zmartwychwstałego gromadzi ludy i łączy je w sakramencie Jego Ciała i Krwi. Wyrażenie dotyczące świątyni „nie zbudowanej ludzkimi rękami” znajdujemy także w teologii świętego Pawła i Liście do Hebrajczyków: ciało Jezusa, które przyjął On, aby ofiarować siebie samego jako żertwę ofiarną na zadośćuczynienie za grzechy, jest nową świątynią Boga, miejscem obecności Boga żywego. W Nim Bóg jest człowiekiem, Bóg i świat kontaktują się ze sobą: Jezus bierze na siebie cały grzech ludzkości, aby go wnieść w miłość Boga i aby „spalić” go w tej miłości. Zbliżenie się do krzyża, wejście w komunię z Chrystusem oznacza wejście w to przekształcenie, wejście w kontakt z Bogiem, wejście do prawdziwej świątyni. Życie i mowa Szczepana nieoczekiwanie zostają przerwane wraz z ukamienowaniem, ale właśnie jego męczeństwo jest wypełnieniem jego życia i orędzia: staje się on jedno z Chrystusem. W ten sposób jego rozważanie odnośnie do działania Boga w historii, na temat Słowa Bożego, które w Jezusie znalazło swoje całkowite wypełnienie, staje się uczestnictwem w modlitwie Pana Jezusa na krzyżu. Rzeczywiście woła on przed śmiercią: „Panie Jezu, przyjmij ducha mego!” (Dz 7, 59), przyswajając sobie słowa Psalmu 31,6 i powtarzając ostatnią wypowiedź Jezusa na Kalwarii: „Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego” (Łk 23,46); i wreszcie, tak jak Jezus zawołał donośnym głosem wobec tych, którzy go kamienowali: „Panie, nie poczytaj im tego grzechu!” (Dz 7, 60). Zauważamy, że chociaż z jednej strony modlitwa Szczepana podejmuje modlitwę Jezusa, to jest ona skierowana do kogo innego, gdyż jest ona skierowana do samego Pana, to znaczy do Jezusa, którego uwielbionego kontempluje po prawicy Ojca: „Widzę niebo otwarte i Syna Człowieczego, stojącego po prawicy Boga” (w. 56). Drodzy bracia i siostry, świadectwo św. Szczepana daje nam pewne wskazania dla naszej modlitwy i życia. Możemy się pytać: skąd ten pierwszy chrześcijański męczennik czerpał siłę do stawiania czoła swoim prześladowcom i aby dojść do daru z siebie samego? Odpowiedź jest prosta: ze swej relacji z Bogiem, ze swej komunii z Chrystusem, z rozważania Jego historii zbawienia, dostrzegania działania Boga, które swój szczyt osiągnęło w Jezusie Chrystusie. Także nasza modlitwa musi się karmić słuchaniem Słowa Bożego w komunii z Jezusem i Jego Kościołem. Drugi element to ten, że św. Szczepan widzi w dziejach relacji miłości między Bogiem a człowiekiem zapowiedź postaci i misji Jezusa. On - Syn Boży - jest świątynią „nie zbudowaną ludzkimi rękami”, w której obecność Boga stała się tak bliska, że weszła w nasze ludzkie ciało, aby nas doprowadzić do Boga, aby otworzyć nam bramy nieba. Tak więc nasza modlitwa powinna być kontemplacją Jezusa siedzącego po prawicy Boga, Jezusa jako Pana naszego, mojego codziennego życia. W Nim, pod przewodnictwem Ducha Świętego, możemy także i my zwrócić się do Boga, nawiązać realny kontakt z Bogiem, z zaufaniem i zawierzeniem dzieci, które zwracają się do Ojca, który je nieskończenie kocha. Dziękuję. tlum. st (KAI) / Watykan