Szwecja to państwo dobrobytu, które zbudowało swój sukces na własnych zasobach naturalnych, na osiągnięciach wybitnych wynalazców z Alfredem Noblem na czele, a także na pomysłowości innych naukowców i miejscowych inżynierów. W rankingu Światowego Forum Ekonomicznego szwedzka gospodarka została uznana za trzecią najbardziej konkurencyjną na świecie.

Uroki Szwecji

Szwecja należy do najciekawszych europejskich krajów pod względem ukształtowania terenu. Jej północny przylądek, już za kołem podbiegunowym, jest oddalony od południowego o niemal połowę długości Europy. Można tam spotkać wyjątkowe zjawiska, np. słońce polarne o północy i noc w południe. W zimie przez całą dobę panują ciemności, za to w środku lata słońce nigdy nie zachodzi. Są to słynne białe noce. W godzinach nocnych można wystawiać twarz do słońca i czytać bez lampy. Nieco na południe, w regionie Norrland, znajdują się wprost niewyobrażalne pod względem wielkości obszary leśne. W tym właśnie regionie położone jest prawie stutysięczne miasto Sundsvall, do niedawna zupełnie nam nieznane, ale - okazuje się - bardzo ważne dla naszego tygodnika. W Sundsvall pracuje całą parą nowoczesna fabryka, produkująca papier m.in. dla „Niedzieli”.

Tam „rośnie” nasza „Niedziela”

Na tych łamach odkrywaliśmy już Szwecję jako baśniową krainę, którą w marzeniach mógł nawiedzić każdy z nas w swoim dzieciństwie, śledząc np. losy dzieci z Bullerbyn. Redaktorzy „Niedzieli” mieli jednak okazję odwiedzić Szwecję naprawdę i zobaczyć miejsce, gdzie „rośnie”nasza gazeta. Tak, to nie słowna pomyłka - „Niedziela” naprawdę rośnie w Szwecji, państwie bogatym w drewno. Pod koniec XIX wieku właściciele lasów z Sundsvall handlujący drewnem zbili wielkie majątki. Do pracy w tamtejszych lasach jeździli wtedy nawet polscy drwale. Obecnie przerób drewna na masę papierniczą i wytwórstwo papieru należy tam również do podstawowych gałęzi gospodarki. Szwecja to jeden z największych na świecie eksporterów celulozy. Szwedzki przemysł drzewno-papierniczy należy do najlepszych w świecie z punktu widzenia jakości oferowanych produktów oraz ich profilu ekologicznego. Dzięki nowoczesnym i zbilansowanym inwestycjom, przemyślanym i uwzględniającym wymagania ochrony środowiska decyzjom, a także doskonałemu surowcowi, jakiego dostarczają własne lasy, Szwecja od lat utrzymuje wysoką pozycję w grupie liderów tej branży. Na szczególne wyróżnienie zasługują tu takie firmy, jak Stora Enso, SCA i Holmen.
To właśnie na północy Szwecji znajdują się dzisiaj lasy należące do koncernu SCA Forest Products, obejmujące powierzchnię 2,6 mln hektarów (2/3 terytorium Holandii). Z tych lasów otrzymywane jest drewno do produkcji papieru m.in. dla naszego tygodnika. Papier na druk „Niedzieli” potrzebuje drewna świerkowego, które pozyskuje się ze starych, przynajmniej 100-letnich drzew, a więc starszych niż nasz tytuł.

SCA w pigułce

SCA jest firmą o światowym zasięgu, dostarczającą produkty higieniczne, opakowania, papiery graficzne oraz wyroby z litego drewna. Akcje koncernu notowane są na giełdach w Sztokholmie, Londynie i Nowym Jorku. Fabryki należące do SCA znajdują się w ponad 40 krajach i zatrudniają łącznie ok. 51 tys. pracowników. W prawie 90 krajach znane są produkty SCA takich marek, jak: Tork, Zewa, Velvet, Edet z SCA Tissue Europe; Libero, Libresse, TENA SCA Personal Care; kartony i opakowania z SCA Packaging oraz papiery graficzne i wyroby z litego drewna z SCA Forest Products, posiadającego trzy papiernie o łącznej produkcji rocznej sięgającej blisko 1,8 mln ton różnych papierów. Papiernie SCA Forest Products znajdują się w Szwecji (Sundsvall), w Wielkiej Brytanii (Aylesford) i w Austrii (Laakirchen). Firma ma fabrykę celulozy w Östrand. Należą do niej holdingi leśne - SCA Skog, będące największym w Europie dostawcą biopaliwa pozyskiwanego z lasu; tartaki zlokalizowane w sąsiedztwie zasobów leśnych - SCA Timber; centrum badań i rozwoju - SCA R&D oraz usługi logistyczne - SCA Transforest.

Stawiają na ekologię

Szwecja należy do awangardy w dziedzinie ekologii, a wiele szwedzkich firm związanych z ochroną środowiska działa w innych krajach, oferując szkolenia oraz inne usługi. Szwedzi wykazują wyjątkową troskę o środowisko naturalne. Rocznie do produkcji papieru przeznacza się tam prawie milion ton makulatury. Odsetek papieru skierowanego do powtórnego wykorzystania należy tu do najwyższych w Europie. Na ten wynik pracuje całe społeczeństwo. W większości gospodarstw domowych prowadzi się segregację śmieci, tzn. oddzielnie składuje się: metale, szkło, papier i odpady organiczne.
Szwedzkie firmy wykazują dużą odpowiedzialność za środowisko, starając się ograniczać emisję szkodliwych substancji, a także inwestując w odpowiednie zabezpieczenia. Szwedzi są miłośnikami przyrody i świeżego powietrza. To właśnie u nich zachowały się ostatnie dzikie tereny w Europie.

Ekologiczna papiernia

Te wszystkie zabiegi ekologiczne są bardzo aktualne w odniesieniu do SCA. Gdy niedawno podczas spotkania w Sundsvall z dyrekcją papierni zapytaliśmy o ich wrażliwość ekologiczną, Rolf Johannesson - wiceprezydent ds. sprzedaży i marketingu w SCA Forest Products AB oraz Jan Knuts - menedżer odpowiedzialny za sprzedaż papierów LWC, wyraźnie się ożywili. Dowiedzieliśmy się, że ekologia to dla nich sprawa numer jeden. Przedstawili wizerunek swojej papierni jako firmy ekologicznej. Istnieje pełna kontrola każdego etapu produkcji - począwszy od pozyskania surowca aż po realizację dostawy do odbiorcy. Praca SCA na rzecz ochrony środowiska stanowi integralną część wszystkich codziennych zadań i jest istotnym elementem koncepcji funkcjonowania firmy. Wymagania stawiane w tym zakresie są bardziej rygorystyczne niż te, które nakładają audytorzy organizacji ekologicznych. W miejsce każdego ściętego drzewa sadzone są przynajmniej trzy drzewka wyhodowane we własnych szkółkach leśnych z sadzonek najwyższej jakości. SCA nie stosuje żadnych substancji chemicznych ani surowców zawierających chlor. Czyste wody rzek płynących w pobliżu papierni SCA są bardzo dobrym, zdrowym środowiskiem życia dla ryb oraz innych organizmów. Procesy produkcji prowadzone są zgodnie z normami ISO9001 oraz ISO14001. Koncern spełnia standardy EMS (system zarządzania energią) i FSC, a produkty odpowiadają wymogom nordyckiej etykiety ekologicznej Swan.
Lasy należące do SCA od 1999 r. mają certyfikat Forest Stewardship Council (FSC). Uzyskanie tego certyfikatu wymaga udokumentowania źródeł pochodzenia surowców zastosowanych do produkcji. Prawo znakowania swoich wyrobów etykietą FSC ma wydawca, który wykaże, że współpracuje z drukarnią mającą certyfikat FSC i korzysta z certyfikowanego papieru do druku. Aby móc dostarczyć papier z certyfikatem FSC, papiernia musi wykazać, że zaopatruje się w surowiec pochodzący ze źródeł nadzorowanych przez FSC. Należące do SCA lasy zarządzane są zgodnie ze standardami FSC i podlegają regularnej kontroli niezależnych audytorów tej organizacji.

Perspektywy rozwoju SCA

Tadeusz Miśko - dyrektor SCA Graphic Paper Polska (czyli biura sprzedaży papieru SCA w Warszawie), o tajemnicy sukcesu i przyszłości koncernu mówi: - Chcąc sprostać rosnącym wymaganiom rynku, stale modernizujemy park maszynowy, optymalizujemy procesy technologiczne i szkolimy pracowników. Wielka odpowiedzialność w tym zakresie spoczywa na naszym centrum badań i rozwoju (R&D Centre). Wierzymy, że u podstaw naszego sukcesu leży umiejętność kreowania nowych wartości dla naszych klientów. Kierując się szacunkiem dla partnerów i współpracowników, odpowiedzialnością w podejmowaniu decyzji, pozytywnym nastawieniem oraz radością i szczerością w codziennej pracy, liczymy na to, że nasza wizja zawarta w haśle: „Let’s succeed together!” - „Razem odnieśmy sukces!” - urzeczywistni się.

Na początku był las

Okazuje się, że wiele szwedzkich produktów światowej sławy ma swoje korzenie właśnie w lesie, który daje nie tylko papier, ale również materiały do produkcji znanych wszędzie mebli firmy IKEA. Ten skandynawski kraj produkuje w ogromnych ilościach najwyższej klasy różnorodny papier. I pewnie dlatego możemy powiedzieć, że Szwedzi, mający papieru pod dostatkiem, są społeczeństwem zaprzyjaźnionym z mediami. Oni od wieków lubią czytać. Poważnie inwestują w twórców literatury, oświatę, edukację, a także w biblioteki. 75 proc. rodzin kupuje gazety, chociaż ostatnio głównym źródłem pozyskiwania informacji stały się radio, telewizja oraz internet. Szwecja ma najwyższe na świecie wskaźniki korzystania z komputerów oraz internetu. Ale również właśnie w Szwecji wychodzi „Metro” - dziennik o największym nakładzie w skali całego świata. Nasuwa się wniosek: Szwedzi nie tylko mają papier, ale potrafią z niego właściwie korzystać, aby - jako społeczeństwo - rozwijać się intelektualnie i na co dzień pozostawać w przyjaźni z mediami, czyli być społeczeństwem dobrze poinformowanym. W czasie naszych szwedzkich rozmów nazywano to zjawisko „filozofią papieru” i „filozofią lasu”.

Dziękuję p. Tadeuszowi Miśko - dyrektorowi SCA Graphic Paper i Pracownikom jego Biura w Warszawie za pomoc w zebraniu materiału na temat SCA i zdjęć do artykułu.

Z LASU DO PAPIERNI

Świeżo ścięty pień świerkowy zostaje przycięty do odpowiedniej długości, zimą - odlodzony, następnie odkorowany i przerobiony na chipsy drzewne. Kora wykorzystywana jest jako biopaliwo do ogrzewania kotłów parowych.

PRODUKCJA PAPIERU

Drewniane chipsy dostarczane są do celulozowni, gdzie wykorzystuje się je do produkcji celulozy termomechanicznej. Mieszanka surowców, która trafia na maszynę papierniczą, składa się w 1% z włókien oraz w 99% z wody, która jest odciskana na gęstych sitach. W procesie tym włókna łączą się ze sobą, formując wstęgę papieru. W sekcji pras dochodzi do dalszego odsączania wody. Następnie papier - przechodząc między cylindrami ogrzewanymi parą - podlega suszeniu. Tak produkowany jest papier gazetowy.
Z kolei papier LWC poddawany jest dalszej obróbce - obustronnemu powlekaniu masą składającą się głównie z kaolinu i kredy, ponownemu suszeniu ciepłym powietrzem i parą oraz gładzeniu na walcach kalandrujących.
Cały proces produkcji nadzorowany jest przez w pełni zautomatyzowany system sterowania, kontrolujący także parametry optyczne papieru i na bieżąco korygujący nawet najmniejsze wady. W papierni SCA Graphic Sundsvall AB w Szwecji pracują cztery maszyny papiernicze: dwie z nich produkują papiery gazetowe, a pozostałe dwie - papiery LWC.

PAPIER GAZETOWY I LWC

Maszynę papierniczą opuszcza tzw. jumbo-rola, która następnie jest przycinana do zamówionej przez klienta szerokości, pakowana i przesyłana do magazynu.

PRZEZ BAŁTYK DO POLSKI

Papiery zwojowe SCA dostarczane są do odbiorcy drogą lądową lub morsko-lądową do terminali SCA w Lubece, Rotterdamie lub Tilbury pod Londynem, skąd samochodami docierają do ostatecznego odbiorcy. Rynek polski przy dostawach ze Szwecji obsługiwany jest przez terminal SCA w Lubece. Statki z Sundsvall docierają tam dwa razy w tygodniu: w każdy czwartek i niedzielę - po 3-4 dniach od daty wyjścia w morze. Po przeładunku na samochody - w ciągu 24-48 godzin papier jest dostarczany do drukarni w Polsce.