W Alrewas, pośród pięknych lasów i rzek Staffordshire, w centralnej Anglii, na obszarze 150 akrów (tj. ok. 600 tys. m2) rozciąga się Brytyjskie Narodowe Arboretum (National Memorial Arboretum), poświęcone poległym w I i II wojnie światowej oraz w konfliktach zbrojnych XX i XXI wieku. Jest to również niezwykłe miejsce pamięci o tych, którzy zginęli na służbie podczas lub w wyniku działań terrorystycznych po II wojnie światowej. Właśnie w tym miejscu, dla upamiętnienia wkładu polskiego żołnierza w zwycięstwo aliantów w II wojnie światowej, stanął pomnik Polskich Sił Zbrojnych. Uroczystość odsłonięcia i poświęcenia pomnika planowana jest na 19 września br.
Ideę budowy pomnika Polskich Sił Zbrojnych w Arboretum przedstawił polskim kawalerom maltańskim Tadeusz Juhre - harcerz i ziemianin z Staffordshire. W 2007 r. kawalerowie maltańscy podjęli tę ideę i erygowali pomnik, jednak nie dysponując potrzebnymi funduszami, w 2008 r. z propozycją budowy pomnika zwrócili się do Zarządu Głównego Stowarzyszenia Polskich Kombatantów (SPK) w Wielkiej Brytanii. SPK podjęło się realizacji projektu i uzyskało finansowe poparcie Fundacji Stowarzyszenia Lotników Polskich oraz innych organizacji i wielu osób prywatnych. Utworzono Komitet Budowy Pomnika w składzie: przewodniczący - dr Marek Stella-Sawicki oraz członkowie - dr Andrzej Meeson-Kielanowski, Czesław Maryszczak, płk pilot Andrzej Jeziorski, Barbara Orłowska, Genowefa Marzec. Przeprowadzono wiele konsultacji, m.in. z Instytutem Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego, Studium Polski Podziemnej, Imperial War Museum, Muzeum Wojska Polskiego oraz z polskimi i angielskimi historykami, architektami, rzeźbiarzami. W polskich środowiskach i prasie na Wyspach odbyła się dyskusja na tematy związane z budową i symboliką pomnika. Ostatecznie, wykonanie monumentu zlecono znanemu polskiemu artyście rzeźbiarzowi Robertowi Sobocińskiemu. Całość kompozycji pomnika została wykonana w Polsce, a następnie w częściach - około 100 ton materiału - przewieziona do Wielkiej Brytanii.
W realizacji pomnika została wykorzystana koncepcja dr. Andrzeja Meesona-Kielanowskiego, przedstawiająca czterech ołowianych żołnierzyków przylepionych do monety, stojących tyłem do siebie. Na pomniku cztery postacie - przeszło 2-metrowe figury - reprezentują cztery formacje wojskowe: łączniczka z Powstania Warszawskiego - Armię Krajową, uczestnik walk pod Monte Cassino - piechotę, marynarz z ORP „Błyskawica” - marynarkę wojenną, pilot Dywizjonu 303 - lotnictwo. Poszczególnych żołnierzy łączy kolumna, nad którą rozpościera swoje skrzydła orzeł. Opisany odlew ustawiono na postumencie w środku okręgu o 18-metrowej średnicy. Na obrzeżach okręgu umieszczono 16 tablic z tekstem upamiętniającym jednostki Polskich Sił Zbrojnych oraz ważniejsze bitwy, w których brali udział Polacy. Na cokole widnieje napis: „Za wolność naszą i waszą. W hołdzie poległym żołnierzom Wojska Polskiego i polskiego Podziemia, lotnikom i marynarzom, którzy walczyli o wolność polski w kraju i poza jego granicami 1939-1945”. Na 16 tablicach o wymiarach: 1,2 x 1 m opisano w języku angielskim: kampanię wrześniową 1939, Polskie Państwo Podziemne, Powstanie Warszawskie, złamanie kodu Enigma, polski wywiad 1939-1945, francuską i norweską kampanię 1940, 1. Korpus Polski, Brygadę Karpacką, 2. Korpus Polski, Polską Marynarkę Wojenną i Handlową, Lotnictwo Polskie, 1 Dywizję Pancerną, 1. Brygadę Spadochronową, cichociemnych, rolę polskich kobiet w II wojnie światowej, armię polską na froncie wschodnim. Zdecydowano się na tekst angielski, zakładając, że pomnik wraz z hołdem złożonym poległym będzie dla zwiedzających również źródłem informacji o polskim wysiłku zbrojnym podczas II wojny światowej.
W centralnej części brytyjskiego miejsca pamięci, pośród przeszło 150 monumentów, stoi polski pomnik, będący hołdem dla poległych bohaterów, upamiętniający Polki i Polaków, którzy walcząc o wolność dla swojej Ojczyzny, oddali życie za wolność wielu narodów. Polski pomnik w brytyjskim miejscu pamięci utrwala wkład żołnierza polskiego w zwycięstwo aliantów.
Pomóż w rozwoju naszego portalu