Wolność należy do konstytutywnych elementów ludzkiej godności. Bez niej człowiek nie byłby człowiekiem. Obdarowanie ludzi wolnością uczyniło ich rzeczywiście wolnymi, zwłaszcza w dziedzinie moralnej. Człowiek zawsze jest wolny w wyborze dobra bądź zła. Wyraża się to w podejmowanych decyzjach i odpowiedzialności za nie. Nie jest bynajmniej przesadą również twierdzić, że wolność ludzka jest ograniczona. Szczególnie, gdy chodzi o jej zewnętrzne uwarunkowania. Aczkolwiek jeśliby nie była ograniczona, to trzeba by było mówić o absolutnej wolności, a taka przysługuje jedynie Bogu.
Źródła ograniczające wolność można zaszeregować do dwóch najważniejszych. Pierwsze ograniczenie bierze się stąd, iż nie mamy doskonałego, ewentualnie zbliżonego do doskonałości, oglądu celu ostatecznego. Nie widzimy ani swoim rozumem, ani tym bardziej swoimi zmysłami końca drogi, po której niekiedy tak pewnie idziemy. Gdyby cel ostateczny był całkowicie odsłonięty, to trudno byłoby mówić o wolności właśnie z tego względu, że swoją jasnością, wypełnieniem czy też doskonałością pociągnąłby nas od razu do siebie. Mając pełny ogląd tego celu, szlibyśmy, nie oglądając się na naszą wolność. Z łatwością byśmy nie tyle go wybrali, co raczej mu się poddawali. Prawda tego celu wypełniłaby pragnienie naszej woli. Człowiek nie ma pełnego oglądu celu ostatecznego, ale za to ma zbiór wartości, które mu ten właściwy cel niejako wskazują, albo też zbiór antywartości, które skutecznie go przesłaniają. Proces wybierania pomiędzy tymi znakami wartości najwyższej jest odbierany przez nas jako korzystanie z wolności. Poczucie wolności w tym wypadku jest realne. Nie tylko wystarczające, lecz i pełne.
Jest i drugie źródło ograniczające ludzką wolność. Są to wszystkie uwarunkowania, które dzisiaj mądrość ludzka potrafi wskazać, nazwać i poszeregować. Na pewno tym źródłem ograniczającym wolność jest nasze ciało, zwłaszcza wtedy, gdy doświadcza niepełnosprawności. Jakieś ograniczenie wolności wypływa z ludzkiej psychiki, może szczególnie wtedy, kiedy opanowana jest przez głęboko uzasadnione, chociaż subiektywne lęki. Ograniczenia wolności mają też charakter społeczny. Realizacja społecznego prawa do wolności jest przecież domeną nieustannych konfliktów społeczno-politycznych. Również grzech, jeśli sięgniemy do najgłębszych przestrzeni ludzkiej osobowości, jest źródłem zniewolenia. Bierze się ono zwłaszcza z faktu zaciemniania rozumu, któremu w atmosferze popełnianych grzechów i ich skutków coraz trudniej przychodzi rozróżnianie prawdy od fałszu.
Pomóż w rozwoju naszego portalu