Muzeum Niepodległości w Warszawie z okazji 85. rocznicy Bitwy Warszawskiej zorganizowało wystawę dokumentalną Rok 1920. Na przedpolach Warszawy. Wystawa operuje głównie fotografiami i plakatami (polskimi oraz sowieckimi). Ekspresję fotografii i plakatów potęgują aranżacje z rekwizytów - karabiny polskie ustawione w kozioł, sowiecki kulomiot na kółkach, imitacja zgliszcz. Wystawa bardzo sugestywnie pokazuje dramatyzm sytuacji.
Przecież wojska polskie znalazły się w bezustannym tragicznie trudnym odwrocie. Grozę budziły masy kawalerii bolszewickiej. Lato 1920 r. było wyjątkowo upalne, co utrudniało walkę. W Warszawie powstała Rada Obrony Państwa z Józefem Piłsudskim na czele, organizowano Straż Obywatelską, utworzony został Rząd Obrony Narodowej z premierem Wincentym Witosem. Przystąpiono do formowania armii ochotniczej, nieprzygotowanej do walki. Formowano też oddziały kobiece. Zaimprowizowana Flotylla Wiślana miała bronić przepraw przez Wisłę.
Wobec sukcesów Armii Czerwonej bolszewicy przygotowywali się do objęcia władzy w Polsce; proklamowali w Polsce republikę sowiecką, liczyli na wystąpienie robotników przeciwko rządowi. Czechosłowacja i Wolne Miasto Gdańsk zablokowały tranzyt pomocy wojennej dla Polski. Wojsko polskie było jeszcze w stadium organizacji. Wróg zbliżał się do przedpola Warszawy, a samo miasto stało się wielkim obozem wojskowym. Na mostach tłoczno było od wojska idącego na bliski już front i od wozów transportujących rannych do warszawskich szpitali. Tłumy towarzyszyły odchodzącym na front oddziałom ochotniczym. Słychać było ciągły grzmot dział.
Po zdobyciu Brześcia n. Bugiem Piłsudski opracował nowy plan - uderzenie między Bugiem a Wisłą na skrzydło i tyły wojsk Tuchaczewskiego. Sowiety i Niemcy planowały nowy rozbiór Polski. Wróg dochodził już do Ossowa pod Warszawą. Poległ tu bohaterski ks. Ignacy Skorupka. Radzymin przechodził z rąk do rąk. 15 sierpnia nastąpił przełom. Następnego dnia znad Wieprza ruszyła kontrofensywa polska według planu Piłsudskiego. Rozpoczął się odwrót wojsk bolszewickich, zakończony we wrześniu wielką bitwą nad Niemnem.
Na wystawie niezmiernie głębokie wrażenie robią zdjęcia m.in. z wymarszów na front, z pola bitew (często bardzo dramatyczne), wstrząsająca jest również ekspresja plakatów.
Cenną pozycją wystawy jest starannie wydany informator, zawierający ogromną liczbę ilustracji - fotografii i plakatów, a przede wszystkim bardzo ważne kalendarium.
Wystawa czynna jest do 2 października.
Pomóż w rozwoju naszego portalu